Dobbelstenen.

Bodemvondst Mike Creemers.

Identieke dobbelstenen.

Materiaal: Brons.

Massa: Onbekend.

Afmetingen: 12 mm x 12 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1325-1424

Soort dobbelstenen om een spel te spelen.  (Koningsspel van Ur)

Volgens Pelsdonk, zijn deze afbeeldingen op loden penningen te dateren rond 1325-1425. Onder bloemen en planten.

Er zijn geen geschreven regels gevonden, maar uit de afbeeldingen op de speelborden en andere archeologische vondsten werden spelregels afgeleid. De regels hieronder zijn dus van veel recentere datum dan het spel zelf.

Het spel wordt gespeeld met zeven witte en zeven zwarte fiches. Als dobbelstenen worden twee keer drie piramidefiguren gebruikt (drie zwarte en drie witte) waarvan steeds twee hoekpunten zijn gemarkeerd en twee blanco zijn gelaten.

 

De telling werkt als volgt:

• Drie gemerkte hoeken boven: 5 punten

• Drie blanco hoeken boven: 4 punten

• Twee blanco hoeken boven: 0 punten

• Een blanco hoek boven: 1 punt

Het Koningsspel van Ur wordt gespeeld met twee spelers. De winnaar is hij die als eerste zijn zeven fiches over het speelbord heeft laten reizen. Zie voor de weg over het bord de afbeelding hiernaast.

Elk van de spelers krijgt de fiches en dobbelstenen van zijn kleur. Door de dobbelstenen te gooien wordt bepaald wie er begint. Als een speler 1 of 5 punten gooit mag die speler een fiche op het eerste (1) of vijfde (5) hokje zetten. De fiches lopen vervolgens steeds het gehaalde aantal ogen.

Als een fiche op een met een rozet gemarkeerd vakje komt, mag hij een nieuw fiche inbrengen. Wanneer een fiche op het veertiende hokje terechtkomt (of voorbij gaat) wordt hij omgedraaid, zodat duidelijk is dat hij op zijn weg terug is.

Op één hokje kunnen zoveel fiches geplaatst worden als belieft. Fiches op de middelste baan en die in het bovenste gedeelte van het speelbord kunnen geslagen worden. Een fiche dat op een door de tegenstander bezet hokje komt, slaat alle fiches die daar liggen. Deze moeten hun reis van voor af aan beginnen. Alleen de fiches die op de rozetten staan en die op het laatste vakje zijn veilig. Op die vakjes mogen fiches van beide kleuren tegelijkertijd staan. Ze kunnen niet worden geslagen.

Fiches op weg naar boven (met de stippen naar boven gedraaid, de eerste veertien vakjes) kunnen alleen geslagen worden door fiches die ook naar boven gaan. Omgedraaide fiches kunnen alleen worden geslagen door eveneens omgedraaide fiches.

Een fiche kan worden uitgebracht door eerst precies op het laatste vakje terecht te komen, vervolgens kan het uit het spel worden gehaald door een 4 te gooien. Staan er meerdere fiches van een speler, kunnen die allemaal in één keer worden verwijderd bij het gooien van een vier.

 


 

 

Loodje met vier bollen.

Bodemvondst Marc Swinnen.

 

 

(Speel ?)Penning van het type vier bollen/parels.

Bolvormig en afgerond.

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 6,30 gram.
Diameter: Ø 16,4 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.


Voorzijde: Vier parels in kruisvorm.

Gelegen op een leeg veld.

 

Keerzijde: Blanco.


 

 

 

Loodje met vijf bollen.

Bodemvondst Marc Swinnen.

 

 

(Speel ?)Penning van het type vijf bollen/parels.

Bolvormig en afgerond.

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 7,50 gram.
Diameter: Ø 16,5 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.


Voorzijde: Vijf parels in kruisvorm.

Gelegen op een leeg veld.

 

Keerzijde: Blanco.


 

Penning/loodje met 6 bollen.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

 

 

(Speel ?)Penning/loodje van het type zes bollen/parels.

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 2,20 gram.
Diameter: Ø 12,2 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.


Voorzijde: Zes parels in bloemvorm.

Gelegen op een leeg veld.

 

Keerzijde: Blanco.


 

Penning/loodje met 9 bollen.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

 

 

(Speel ?)Penning/loodje met negen bollen/parels.

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 6,70 gram.
Diameter: Ø 23,2 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca 17e à 18e eeuw.


Voorzijde: Gelegen op een glad veld.

Negen bolletjes, verdeeld in drie rijen.

 

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een kleine binnencirkel, centraal een punt/bolletje.

Rond de kleine cirkel, vier bolletjes/punten.

 


 

Penning/speelsteen met bootmotief.

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

 

 

 

(Speel ?) Penning van het type "Bootmotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 6 gram.
Afmetingen: 16 mm x 17 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.

 

Voorzijde: Gelegen op een effen veld.

Zeilbootje naar liks opvarend.

In de hoeken telkens een puntslag.

 

Keerzijde: Blanco.

 


 

Penning/speelsteen met kruismotief.01

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

 

(Speel ?) Penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Afmetingen: Onbekend.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.

 

Voorzijde: Kruis in strohalmen-motief.

Gelegen op een glad veld.

(Molenspel-steen ?)

 

Keerzijde: Blanco.

 

 


 

Penning/speelsteen met kruismotief.02

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

 

(Speel ?) Penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Afmetingen: Onbekend.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.

 

Voorzijde: Glad Latijns kruis.

Gelegen op een effen veld.

 

Keerzijde: Blanco.

 


 

Penning/speelsteen met kruismotief.03

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

 

 

(Speel ?) Penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Diameter: Onbekend.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.

 

Voorzijde: Kruis in strohalmen-motief.

Gelegen op een glad veld.

(Molenspel-steen ?)

 

Keerzijde: Blanco.

 

 


 

Penning/speelsteen met kruismotief. 04

Bodemvondst, Rutger van Meulebrouck.

 

 

 

Enkelzijdige (Speel ?) Penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Diameter: Onbekend.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.

 

Voorzijde: Gelegen op een glad veld.

Ingekrast kruismotief,

letter X (?)

(Nr° 10 ?)

 

Keerzijde: Blanco.

 

 


 

Penning/speelsteen met kruismotief. 05

Bodemvondst, Tim Kauling.

 

 

 

Speel-penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 7,2 gram.
Diameter: 22 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. ca. 17e eeuw.

 

Voorzijde: Gelegen op het veld.

Breed-armig kruis.

Centraal, een (passer) punt.

 

 

Voorzijde: Gelegen op een glad veld.

Ingekrast met de letter H

 

 

 

 


 

Penning/speelsteen met kruismotief. 06

 


Bodemvondst, Danny Ronda.

 

 

 

(Speel ?) Penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Diameter: 25 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. begin 18e eeuw.

 

Voorzijde:Gelegen op een glad veld.

Kruis in strohalmen-motief.

(Molenspel-steen ?)

 

 

Keerzijde: Blanco.

 

 

Lit.: Soortgelijk exemplaar  Penning/speelsteen met kruismotief 03

 

 


 

 

Penning/speelsteen met kruismotief. 07

Bodemvondst, Jacob Spijkerboer.

 

Enkelzijdige speelpenning/speelsfiche.

Persoonlijke speelschijf.

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 7 gram.
Afmetingen: 24 mm. x 24 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. eind 17e eeuw.

 

Voorzijde: Gelegen op een glad vierkant veld.

Een diagonaal kruis, met zig-zag patroon.

(mogelijks gebruikt bij het Molenspel ?)

 

 

Keerzijde: Blanco.

 

 

 

 


 

 

Penning/speelsteen met kruismotief 08

Bodemvondst, Danny Ronda.

 

Enkelzijdige (Speel ?) Penning van het type "Kruismotief".

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning/speelsteen is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Diameter: 25 mm. dikte 6 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. begin 18e eeuw.

 

Voorzijde: Binnen een cirkelrand/boord.

Een glad kruis.

Een kruisarm gearceerd weergegeven.

(Molenspel-penning ?)

 

 

Keerzijde: Blanco.

 

 

Lit.: Soortgelijk exemplaar  Penning/speelsteen met kruismotief 03 en 06.

 

 


 

 

Speelpenning afslag 10 Centimes.

Bodemvondst, Bruno Tielemans.

 

 

 

(Speel ?) Penning naar 10 Centimes.

Afslag naar bestaande munt.

Juiste functie/datering/plaats voor deze speelpenning/afslag is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Diameter: 21 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. eind 19e eeuw, begin 20e eeuw.

 

Voorzijde: Gespiegelde voorstelling naar 10 centimes munt.

Gelegen op een vierkant gepunt veld.

Staande klauwende leeuw naar rechts gewend.

Gespiegeld omschrift :

L' UNION FAIT LA FORCE ★ (onleesbaar jaartal)

 

Keerzijde: Blanco.

 

 


 

Loodje "Wafel/raster-motief".(WR 01)

 

(Speel ?) Penning van het type wafel/raster patroon.

Bolvormig en afgerond.

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 3,10 gram.
Diameter: Ø 11,6 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Onbekend.


Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

Raster/wafelmotief.

 

Keerzijde: Raster/wafelmotief.


 

Speelpenning "Wafel/raster-motief".(WR 02)

Uit de collectie, Paul Callewaert.

 

 

 

Geslagen enkelzijdige (speel ?) penning/lood 

Juiste functie/datering/plaats voor deze speelpenning/afslag is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 18,30 gram.
Diameter: 25,9 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.

 

Voorzijde: Ingeslagen Raster/blokjes-motief.

Over het volledige veld.

 

Keerzijde: Blanco.

 

 


 

Penning "Wafel/raster-motief". (WR 03)

Bodemvondst, Philippe Legrand.

 

 

(Speel ?)Penning met raster.

Doorboringen, voor ophang/draag/spel functie.

 

Juiste functie/datering/plaats voor deze penning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 3,75 gram.
Diameter: Ø 21 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. ca. eind 16e begin 17e eeuw.


Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Rastermotief op het veld.

Centraal in de vlakken, een doorboring/benageling.

 

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Diverse punten/bolletjes in formatie.

(12 bolletjes)

 


 

 

 

Speelpenning "Dubbel wiel/rad-motief".

Bodemvondst, Eric Aerts.

 

 

 

Speelpenning met dubbel rad/wiel voorstelling.

Gegraveerd/ingekrast motief.

De randen licht gefragmenteerd door spelgebruik.

 

Juiste functie/datering/plaats voor deze speelpenning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 28,93 gram.
Diameter: 31 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.

 

Voorzijde: Binnen een cirkel,

Zes-benig spaak/rad/wiel motief.

 

Keerzijde: Binnen een cirkel,

Acht-benig spaak/rad/wiel motief.

 

 


 

Speelpenning " Wiel/rad-motief".

Bodemvondst, Aad Dulfer.

 

 

 

Speelpenning met rad/wiel voorstelling.

Gegraveerd/ingekrast motief

 

Juiste functie/datering/plaats voor deze speelpenning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Diameter: 11 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.

 

Voorzijde: Binnen een cirkel,

Acht-benig spaak/rad/wiel motief.

 

Keerzijde: Gelegen op een veld,

Vierkant, met overhoeks lijnpatroon.

De lijnen lopen door tot de boord.

 

 


 

Spelmachine token/penning 20 c.

Bodemvondst, Tommy Depoorter.

 

 

 

Speelpenning met waardebepaling voor spelmachine.

Bloemvormige afwerking.

 

Juiste functie/datering/plaats voor deze speelpenning is onbekend.

 

Materiaal: Koper (Cu).
Massa: 2 gram.
Diameter: 19 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend, Frankrijk.

Datering: z.j. Ca. begin19e eeuw.

 

Voorzijde: Binnen een bloemvormig verknipte rand.

Lijn en punt-versiering.

Patriciaal kruis in het veld.

 

Keerzijde: Binnen een bloemvormig verknipte rand.

Lijn en punt-versiering.

Centraal de waardebepaling 20 c

20 Centimes.

I CONSOMMER

 

 


 

Speelpenning (?) Rad/ster motief.

Bodemvondst, Eddy Huygens.

 

 

 

Speelpenning met rad/ster voorstelling.

Gelijkzijdige voorstelling.

Afgevlakt aan de randen, naar achtkantig model.

 

Juiste functie/datering/plaats voor deze speelpenning is onbekend.

 

Materiaal: Lood.
Massa: 6,8 gram.
Diameter: 14,35 mm. dikte: 0,93 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.

 

Voorzijde: Gelegen op een glad veld.

Spaak/ster motief, met vijf spaken,

 

Keerzijde: Gelegen op een veld,

Spaak/ster motief, met vijf spaken.