Bedelpenning, stad Brugge.

Voorzien van een draagoogje.

En met klop.

Materiaal: Tin.

Massa: Onbekend.

Afmetingen: 56 mm x 74 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1740

Voorzijde: Binnen een achthoekige omlijste kader.

Met fijne belijnde omkadering

Met verhoogde boord.

De gekroonde majuskel gotische letter B

Brugge

Binnen de letter B

De letters N°

Ingeslagen cijfer 8

Wijk/zone n° 8

Ter weerszijden het gesplitst jaartal 17 / 40

Keerzijde: Binnen een achthoekige omlijste kader.

Met fijne belijnde omkadering

Met verhoogde boord.

De gekroonde majuskel gotische letter B

Brugge

Ter weerszijden het gesplitst jaartal 17 / 40

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 131 nr. 153.

Keerzijde: Gelegen op het veld,

spaak-motief met zes spaken.

Keerzijde: Binnen een versierde rand.

Staand kruis op voet.

De armen van het kruis, uitlopend op ringen.

Bodemvondst, Nederland.

Dispenning op Mathias van Monnikerede.

Kassier bij de hoofdbelastingontvanger voor het "Brugse Vrije".

Lichte deuk in de rand/boord.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: Onbekend.

Diameter: 46 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1615

Voorzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.

Het omschrift:

✠  EROGATIO IN PAVPERES . SANCTA . EST . BENIVOLENS

Bedeling voor armen, heilig en welwillend.

Op het veld het wapen van de familie, van Monnikerede.

Boven op het schild, het jaartal

MDCXV 1615 

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord, en gladde cirkel.

In zes regels:

  PIENTISS MEM

PATRIS MATRISO.

       MATHIAS

  A MONIKEREDA

    SVIS . IMPEN

       VIVENS FL

Welwillende devote uitbetaling voor de armen, Mathias van Monnikerede.

Lit.: J. Bethune, Méreaux des familes Brugeoises (1890) pag.213 afb.88.

Mathias van Monnikerede richte een fundatie/fonds op ter herdenking van zijn ouders, in de Sint-Walburgakerk te Brugge.

Mathias werd ook in deze kerk begraven bij zijn overlijden in 1636.

Monnikerede was in 1615 een rede waar schepen die naar Damme en Brugge vaarden, tol/belasting diende te betalen bij hun doorgang.

Monnikerede is heden een deel van de gemeente Oostkerke (Damme).

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Klooster-penning Jacobinessen/Dominicanessen.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Doorboring/nagelgat voor ophanging.

Lacune, door gietfout.

Materiaal: Lood.

Diameter: 51,5 mm.

Massa: 39,76 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1645.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

De staande en gevleugelde aartsengel Michaêl, met nimbus.

In de rechterhand, een palmtak.

In de linkerhand, een kroon.

Voor de heilige, een opwaaiend lint.

Gesplitst jaartal 16 / 45 ter weerszijden van de engel.

Omschrift tussen twee gladde cirkels :

✠ T CLOOSTER . VAN . INGHELENDAELE . ANNO

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

De heilige Dominicus, met aureool.

Patroonheilige van de paters Dominicanen.

In de rechterhand, een opengeslagen bijbel.

In de linkerhand, een kruisstaf/Latijns kruis.

Rechts onder de heilige, een liggende hond met een brandende toorts.

De verwijzing naar "Domini canes" de honden van God.

Links onder de heilige, een duivel/demon.

Die het kwaad symboliseerd.

Omschrift tussen twee gladde cirkels :

✠ GHESEYT .  IACOPYNESSEN 

Genaamd Jacobinessen.

Lit.: De Schodt RBN (1877) pag. 275 nr. 124.

"Domini canes" (Honden van God), verwijst naar de Dominicanen, die zich beschouden als de waakhonden van het geloof; zo waren zij de rechters tijdens de Inquisitie. De zogenaamde Jacobinessen zijn ook Dominicanessen.

Domein Engelendale, Inventaris Onroerend Erfgoed.

 Het domein Engelendale is de site van het voormalig klooster van de dominicanessen. De naam Engelendale is afgeleid van de legende volgens dewelke op deze plaats engelengezang zou gehoord zijn. 

1291: volgens kloosterkronieken uit de 14de eeuw wordt het klooster gesticht op Driekoningendag 1284 en geeft ridder Balduinus Van Arsenbrouck in 1291 de toelating om op zijn grond een klooster en kerk met begraafplaats te stichten. 

1561-1571: de kaart van Pieter Pourbus toont een vierkante walgracht met daarbinnen een relatief uitgebreide woning nl. een kapel of kerk omringd door een viertal andere gebouwen. 

1578: er wordt uiteindelijk besloten om definitief naar de stad te verhuizen, cf. Jacobinessenstraat. Hetzelfde jaar wordt het klooster door de geuzen verwoest. 

Eind 18de eeuw: het vroegere klooster wordt omgebouwd tot een hoevecomplex met drie hofsteden: “Westersche hofstede, Middelste hofstede, Noordersche hofstede”. 

1770-1778: de kaart van Ferraris geeft een onduidelijk weergave van de walgracht. De schikking van de gebouwen is er nauwelijks op herkenbaar. 

1777-1784: op een plan met de bezittingen van de jacobinessen zijn de verschillende gebouwen te onderscheiden met name een “noordersche”, een “middelste”, “ een westersche”, de kapel, de poort, ... 

1807-1913: de figuratieve kaart, de kaarten van Popp (circa 1842), Vandermaelen (circa 1850) en de topografische kaart van 1913 geven globaal dezelfde situatie. De walgracht wordt niet weergegeven, maar wel de U-vormige opstelling van de gebouwen met ten oosten ervan een langwerpig volume. 

1913: de “noordersche hofstede” wordt afgebroken na 1913.

1989: uitbating van de middelste hofstede als hoeve.

Broodpenning, Prinselijk Begijnhof, Brugge.

"Ten Wijngaerde"

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 46 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1727.

Voorzijde: Binnen een opstaande boord.

Een staande met nimbus,

gekroonde en gesluierde St. Elizabeth van Hongrije.

In haar rechterhand, overhandigt ze een muntstuk.

Aan een zittende bijna naakte kreupele,

die zijn aalmoes-potje vooruit steekt voor ontvangst.

In haar linkerhand, een boek waarop twee kronen rusten.

Omschrift tussen twee fijne cirkels:

✠ DISPERSIT . DEDIT . PAVPERIBVS

Voluit: Dispersit dedit pauperibus

Wat wil zeggen: Hij die uitdeeld aan armen.

Brief II van Sint-Paulus aan de Korinthiërs, vers 9, hoofdstuk IX.

Keerzijde: Binnen een opstaande boord.

Het omschrift tussen twee fijne cirkels:

✠  VINEA . CIVITATIS . BRVGENSIS

Voluit: Vinea civitatis Brugensis.

Wat wil zeggen: De wijnstok van Brugge.

Centraal, een overvloedig dragende wijnstok.

Lit.: De Schodt pag. 128, nr.115;  Minard-Van Hoorebeke pag. 161 nr. 248.

Minard-Van Hoorebeke heeft deze penning verkeerdelijk aan als Congregatie van St.- Ursela. De afbeelding toont wel degelijk de patrones van het Brugse Begijnhof, "Heilige Elisabeth van Hongarije". 

Aan de Wijngaardbrug , met toeganspoort is een nis toegewijd met het beeld van de H. Elisabeth.  

De drie kronen, één op het hoofd en een dubbele in de linkerhand. 

Vertegenwoordigen de uitdrukking dat zij als maagd, vrouw en weduwe.

Het heilig leven in de hemel verdiende.

Deze penning/méreaux is voornamelijk gewijd aan de verdeling van brood.

Dat wordt genoten door arme vrouwen die in het hospice van het Begijnhof woonden.

Ook andere behoeftigen, van de stad Brugge konden van deze broodbedeling mee genieten.

Deze werden bedeeld na de missen opgedragen aan de overleden Begijnen.

De penning/méreaux werd ook gebruikt om bepaalde verdelingen in de koude wintermaanden te verstrekken aan de armen van de stad.

Broodpenning/méreaux van de fondatie van Catharine Mestdagh,

voor de parochie St-Anna Brugge.

Materiaal: Lood.

Massa: 47,24 gram.

Diameter: 60 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca.1760-1780.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

In vier regels:

FONDATIE

     VAN

 CATALINE 
MESTDACH

Stichting van Catharine Mestdagh

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

In vier regels:

Boven de letters een tinmerk (?)

 BROOT

      Ω

  VOOR

AERMEN

ST ANNE

Brood voor de armen van Sint Anna.

Lit.: Béthune, nr.85.

Dis-penning, parochie St-Anna Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 6,70 gram.

Diameter: 27 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde diehoekige boord.

Gelegen op een leeg veld.

In twee regels:

 ST / ANNE

Keerzijde: Binnen een verhoogde driehoekige boord.

Gelegen op een leeg veld.

DISCH

Boven de letters een rozet. (❀)

Lit.: De Schodt, pag. 352, 7. 7P.

Hout-penning, parochie St-Anna Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 17,50 gram.

Diameter: 37,2 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1708

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Twee gekruiste stokken.

In drie regels:

° SANCTÆ ° / ° ANNÆ ° / ° 17.08 °

Onder en boven de tekst, een achtpuntige ster.

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

De tekst in vier regels.

° HOVT ° / ° TECKEИ ° / ° VOOR ° DEИ ° / AERMEN

Lit.: De Schodt, 4.

Steenkool-penning, armentafel St. Catharina.

Parochiekerk Sint-Magdalena.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: Onbekend.

Diameter: 30 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1807

Voorzijde: Gelegen op het veld, zonder omranding.

In twee regels, waartussen een afsluitingsteken.

DH. / ST. C.

Disch Sint Catharina

Keerzijde: Gelegen op het veld, zonder omranding .

In drie regels, waartussen een afsluitingsteken.

DH / M.MAGD. / 1807

Disch Maria Magdalena.

Onder het jaartal, een niet nader toe te schrijven symbool.

Lit: De Schodt, pag.355, nr.14 ; Minard-Van Hoorebeke, pag.161, nr. 247.

Deze penning werd gebruikt tot einde 19e eeuw, voor verdeling van steenkool.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Brood-penning, armentafel St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Deels afgesleten hoeken, door veelvuldig gebruik.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 11, 27 gram.

Diameter: 30,8 mm. x 31,3 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. midden 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Gelegen op een achtkantig veld.

In twee regels:

DISCH / S DONAS

Disch Sint Donaas

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

Centraal op het veld

BROOD

Lit: De Schodt, pag.95, nr. 105; Minard-Van Hoorebeke, pag.149, nr. 211.

De méreaux werd gebruik voor verdeling van brood van twee kilo en anderhalve kilo. Deze verdelingen vonden plaats op vier vastgestelde gelegenheden doorheen het kerkelijke jaar, op Pasen, Pinksteren, Allerheiligen en Kerstmis. Alsook werden de penningen gebruikt bij begrafenissen, jubilea en bruiloften, ten koste van de particulieren die deze broodpenningen uitdeelden.

Brood-penning, armentafel St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Tin.

Massa: 48,78 gram.

Diameter: 64 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. eind 17e eeuw, begin 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

Centraal op het veld,

Een kaarsenrad, waarop vier brandende kaarsen staan.

En op de achtergrond een Latijns kruis.

Onder het rad een klimmend leeuwtje, naar links gewend.

Geflankeerd door de letters S . / D .

Sint-Donaas 

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

En een gladde cirkel.

Op het veld, vier platte broden in ruitvorm.

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

De tekst in zeven regels.

ORA PRO / D : FRANCISCO / FIERENS CANON. / ALIISQ : /

FONDATOR : ET / BENEFACT : HUJ / US FONDAT

Lit.: STAM Gent N. 01550; Gruuthusemuseum Brugge XXIII.O.3433, Bethune, pag. 421, afb.165.

"Deze weldadigheidspenning diende ter vervanging van de vierkante penning uit 1650"

François Fierens was afkomstig uit Bergen-op-zoom en verkreeg op 24 mei 1536 het 21ste prebende van het kapittel van Sint-Donatius, voorbehouden aan gegradueerden in de rechten. De kanunnik Fierens was een weldoener voor de armen liet na zijn dood, bij testament van 22 februari 1567, al zijn bezittingen na aan goede werken. Door bemiddeling van de kerkfabriek moest ieder jaar uitdeling gebeuren van kleren, brandhout enz. aan de armen.De penning, die gedateerd is 200 jaar na het begin van de stichting, werd gebruikt voor deze bedeling en werd waarschijnlijk uitgegeven om een oudere penning te vervangen.Het museum van Brugge bezit, naast de matrijs van deze penning, ook een koperen printplaat voor het drukken van bons die ook voor deze stichting werden gebruikt. 

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord,

en gladde fijne cirkel.

in zeven regels:

       FUND : 

 D : MART . DE

VILLERS . SAC :

  CAP : ECCL :

         S .

   DONATIA

        NI .

Lit.: Museum O.L. Vrouw-ter-Potterie.

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

De letter C

Datering onder de letter 1628.

Keerzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.
De gearceerde letter B.

Brood.
Met daarboven het jaartal 1848

Lit.: Minard-Van Hoorebeke 219; De Schodt pag.362 Nr. 23.

Hexagonale méreaux.

Parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Brood-penning.

Materiaal: Lood/tin legering.

Afmeting: 25 mm. x 28 mm

Massa: 5,70 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. begin 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opgehoogde bexagon kader/boord.

De initialen STG

Wat staat voor Sint-Gillis.(Brugge)
Met eronder een streep, met in het midden een achtpuntige ster.

Keerzijde: Binnen een opgehoogde bexagon kader/boord.
Het Heilig Hart van Jesus.

Omsloten door een stralenkrans.

Achter het H. Hart, een doornenkroon.

Aan de bovenzijde, vlammen met in het vuur een kruis.

Onder het hart enige bloeddruppels.

Lit.: Deschodt pag 364, nr 30.

De zeshoekige méreaux werd in opdracht gemaakt van vicaris M. Gilliodts van de Sint-Gillis kerk. En werd gebruikt voor de speciale distributies van brood, gemaakt door deze kerkelijke en andere vicarissen van de parochie St-Gillis.

Om gemakkelijk te onderscheiden van de méreaux van de armenkamer, en werd het uitgegeven aan het type van het Heilig Hart van Jesus, die bijzonder vereerd was in de parochie. Er is zelfs een broederschap met deze naam, en werd opgericht op 31 mei 1814 door de bisschop van Gent, de Broglie. Het gebruik van deze méreaux stopte bij de promotie van Gilliodts tot Crombeke arriveerde op 26 december 1868.

Penning (voor broodbedeling) Parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 40 mm.

Massa: 23,82 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. eind 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een afgeronde boord.
De initialen STG.

Wat staat voor Sint-Gillis.(Brugge)
Boven de initialen, de letter D

Tussen de letters ST✶G een zespunt-ster.

Keerzijde: Binnen een afgeronde boord.

Op een verhoging, de letters ND

Met daarboven 2 x drie punten/bolletjes onder elkaar.

Het geheel omsloten door een samengebonden takkenkrans.

Lit.: De Schodt pag. 362 Nr. 22.

De Schodt, meent dat deze werd gebruikt voor broodbedeling.

De letter D op de voorzijde, en de letters ND blijven niet toeschrijfbaar.

Mogelijks zijn de letters ND de initialen van de schenker.

 Uit de collectie, Paul Callewaert.

Hexagonale penning, parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Materiaal: Lood/tin legering.

Afmeting: 30 mm. x 30 mm

Massa: 9,95 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1872

Voorzijde: Binnen een zeshoekige veld.

De initialen STG

Wat staat voor Sint-Gillis.(Brugge)
Met eronder een gearceerde streep,

daaronder een bolletje, geflankeerd links en rechts met een straallijn.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Deschodt pag 365, nr 33; Minard-Van Hoorebeke pag.153 afb. 223.

Enkelzijdige broodpenning, parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Materiaal: Tin.

Afmeting: 28 mm

Massa: 22 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1872

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord, en gladde cirkel.

De initialen STG

Sint-Gillis.
Met eronder een gearceerde streep,

daaronder een bolletje, geflankeerd links en rechts met een straallijn.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Deschodt pag 365, nr 35.

Broodpenning Parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 33 mm.

Massa: 18 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. midden 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord en parelcirkel.
De letter D tussen twee puntjes/bolletjes.

Disch

Daaronder een afsnede.

ST. GILS.

Sint-Gillis

Waaronder een klein tak/bloemmotief.

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord en parelcirkel.
In twee regels:

BROOD / TEEKEN

Boven de letters, een tak/bloemmotief.

Onder de letters, tussen twee tak/bloemmotieven een stralende ster.

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 152 nr. 220; De Schodt pag.362 nr. 20.

Kolenpenning Parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 26 mm.

Massa: 5,20 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1848

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord en gladde cirkel.
De initialen ST.G.

Wat staat voor Sint-Gillis.(Brugge)
Met eronder een punt cirkel, geflankeerd met een platte letter V

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord en gladde cirkel.
KOOL
Met daarboven het jaartal 1848

Onder de letters, een afsnede _ . _

Lit.: De Schodt pag. 363 Nr. 27.

Hexagonale penning voor dubbel gebruik.

Parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Geldig voor "Hout en Vlees".

Materiaal: Lood/tin legering.

Afmeting: 25 mm. x 24,8 mm

Massa: 5,40 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. midden 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opgehoogde zeshoekige boord.

De initialen STG

Wat staat voor Sint-Gillis.(Brugge)
Met eronder een streep, met midden-in een achtpuntige ster.

Keerzijde: Binnen een opgehoogde zeshoekige boord.
In twee regels:

. H .   Hout

V H    Vleesch

Lit.: Deschodt pag 363, nr 28.

Penning parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Centraal, een spijkergat.

De juiste functie/datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Afmeting: 25 mm. 

Massa: 5,45 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. midden 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord, en gladde cirkel.

De initialen STG

Sint-Gillis.

Met eronder een gearceerde streep, als afsnede.

In de afsnede, een straallijn.

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord, en gladde cirkel.

De letters LVH

Boven de letters, een bolletje.

geflankeerd links en rechts met een straallijn.

Onder de letters, een krulmotief versiering.

Penning Zondag-school Parochie Sint- Gillis. (Brugge)

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 25,1 mm.

Massa: 6,47 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1866

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord en gladde cirkel.
De initialen ST-G.

Wat staat voor Sint-Gillis.(Brugge)
In grote gearceerde letters Z S

Wat staat voor zondag school.

Met daaronder een afnede _._

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord en gladde cirkel.

De waardebepaling in twee regels.

10. / CENTS.

Onder de letters, krulmotieven.

Lit.: De Schodt pag. 364 Nr. 31.

Deze penningen werden door de dienstdoende priester uitgedeeld, aan de armen die aanwezig waren op de zondagsschool. En had een omruilwaarde van 10 centimes in contanten.

Weldadigheidspenning  Parochie St. Gillis. (Brugge)

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 42 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1707

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord en gladde cirkel.
Staande onder een sierlijk portiek.

St. Gillis met aureool, en gekleed in kluizenaarsgewaad.

De rechter arm doorboord met een pijl.

Aan de rechterzijde van de heilige, een hinde.

Omsloten met het omschrift:

S . EGIDIVS / A° . 1663

Wat wil zeggen: Sint Gillis anno 1663

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord en gladde cirkel.

SANCTVS * 1593 * SPIRITVS 17 ✠ 07

Wat wil zeggen: De Heilige Geest

Het bovenste jaartal, geplitst door een kruis.

Het onderste jaartal naar binnen gericht.

Binnen een gladde binnencirkel.

Een duif als personificatie van de Heilige Geest.

met aureool, en opengespreide vleugels.

Omgeven met een stralenkrans.

Lit.: De Schodt pag. 360, nr.17; Minard-Van Hoorebeke pag.150, nr. 215.

Enkelzijdige penning St-Jacobskerk Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 9,12 gram.
Diameter: 38,2 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1700

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord, en gladde cirkel.
De gekruist liggende pelgrimsstokken, met telkens een kalabas.
Ter weerszijden van de stokken de gesplitste Romeinse letters voor de datering

MD / CC
1700

Keerzijde: Blanco veld.

Opgehoogde boord en gladde cirkel.

Niet vermeld in Deschodt en Minard-Van Hoorebeke.

Brood-dispenning Sint Jacobs-kerk Brugge.

Materiaal: Lood/tin.

Massa: 26,7 gram.

Diameter: 43 mm.

Datering: 1732

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord en fijne cirkel.

Centraal een St- Jacobsschelp, aan een lint.

Gelegen op twee gekruiste pelgrimstokken.

Boven de schelp

BROODT

Onderaan, het jaartal 1732

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord en fijne cirkel.

Gelegen op twee gekruiste pelgrimstokken.

Een broodmand met drie broodjes.

Omsloten met een 

Ter weerszijden de letters S / T 

Wat staat voor "Stuiver".

Bovenaan de letter B tussen twee kleine sterren.

Wat Brood betekend.

Onderaan tussen twee kleine sterren het cijfer 6

Wat het totaal wil zeggen:

Goed voor 6 stuiver/sous brood.

Lit.: Deschodt pag.368, Nr.42; Minard-Van Hoorebeke pag.146 nr 202.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Een St Jacobsschelp hangend aan een lint met strik.
Met eronder het jaartal 1732

Lit: Minard-Van Hoorebeke 204.

Vierkante méreaux/penning Sint Kruis-kerk, Brugge.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Tin.

Massa: Onbekend.

Afmetingen: 29,8 mm. x 28,7 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. eind 16e eeuw, begin 17e eeuw.

Voorzijde: Gelegen op een vierkant plaatje.

Een vierkante lijst met een cirkel.

De buitenhoeken, telkens versiert met een kruisje.

Centraal, de passie-marteltuigen van Jezus-Christus.

De geselingzuil, de hamer, de ladder.

drie spijkers, het kruis, de hysopstok met spons, en de tangen.

Keerzijde: Binnen een vierkante omlijsting.

Een gladde cirkel, die het kader raakt.

De buitenhoeken versiert met telkens een bolletje.

Centraal een gevoet kruis.

De kruisvoeten, telkens gefixeerd door een lijntje.

In de kwartieren telkens een drielobbig-motief.

Eindigend in een punt en overwonnen door een bolletje/punt.

Lit.: De Schodt, pag. 377-378 nr. 60; Minard-Van Hoorebeke, pag .158, afb. 241.

De keerzijde van de méreaux, doet herinneren aan de broederschap van het Heilig Kruis dat werd gesticht door bisschop Denys Christophor, naar aanleiding van de bisschoppelijke brieven van 15 maart 1526.

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord.

Een dubbele omkadering.

Centraal een gevoet kruis, gelegen op een vierpuntige ster.

In het kruishart, een punt.

Rondom en op het kruis versiert,

met zeven punten/bolletjes/nagels.

Lit.: De Schodt, 68; Minard-Van Hoorebeke, pag .158, afb. 240.

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

In drie regels, en in gotische letters:

★ / GROS / O

Lit.: Justice (Tome I) 492; A. De Schodt, R.N.B. 1873 pl. K, 63, p. 378.

De mereaux kan een waarde vertegenwoordigen van 1 "groot" (of "Gros")

Volgens De Schodt misschien van 1 denier groot.

Staat foutief in Minard-Van Hoorebeke pag. 198 afb. 364. Staat onder Maastricht, en is wel degelijk een mereaux van de OLV kerk van Brugge.

Penning/mereaux O.L.V.-kerk Brugge.

H. Maagd Maria, die ontvlamt.

Juiste functie/datering voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: Onbekend.

Diameter: 30 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Staande gekroonde en gesluierde H. Maagd Maria.

Omsloten met vlammen.

Op haar rechterarm, het goddelijke kind Jezus.

Onder de heilige, een uitgestrekt persoon.

Keerzijde: Binnen een opstaande rand.

Het monogram van Jezus in gotische letters.

IHS

De letter H, wordt bekroond door een kruis.

Lit.: A. De Schodt, pag. 374 nr. 55; Minard - Van Hoorebeke pag. 133 afb. 160.

Wat is de figuur onder de Maagd ? Zou het de demon kunnen zijn ? We weten dat de demon, de draak, of gewoonlijk de helse slang, onder de voeten van Maria, een essentieel kenmerk is van haar beelden, wanneer ze wordt voorgesteld als de moeder van God, een menselijk ras. Volgens de katholieke traditie triomfeerde Maria over de hel, zich openend naar het mensenparadijs en gaf ze de Messias.

Dispenning O.L. Vrouw-kerk  Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 55 mm.

Massa: 28,90 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1686.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd met stralenkrans, in de rechterhand een scepter.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans.

Jezus, houd in de linkerhand een wereldbol met kruis.

Omsloten met het omschrift:

SANCTA . MARIA / ORA . PRO . NOBIS . 

Heilige Maria, bid voor ons.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Centraal gelegen op twee gekruiste beenderen/botten,

een doodshoofd raar links gewend.

Omsloten met het omschrift:

✶ DISCH VAN O.L.VRAVWE KERCKE 1686

Armentafel Onze Lieve Vrouw Kerk 

Lit.: Deschodt, pag. 77/78 nr.75 ; Minard- Van Hoorebeke, pag. 134 nr. 164.

Vlees-penning O.L. Vrouw-kerk  Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 51,6 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1674.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd met nimbus, in de rechterhand een scepter.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met nimbus.

Jezus, houd in de linkerhand een wereldbol.

Ter weerszijden van de heilige.

De gesplitste penning-bepaling

VLE / ESCH

Omsloten met het omschrift:

SANCTA . MARIA / ORA . PRO . ИOBIS . 

Heilige Maria, bid voor ons.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande H. Bonifatius met mijter, getooid in bisschop gewaad.

In de rechterhand, een kruisstaf.

In de linkerhand, een bijbel.

Ter weerszijden van de heilige, het gesplitst jaartal 16 / 74

Omsloten met het omschrift:

S . BONIFACI . / . ORA . PRO NOBIS.

Heilige Bonifacius, bid voor ons. 

Lit.: Deschodt, pag. 77 nr.74; Minard- Van Hoorebeke, pag. 134 nr. 165.

Uit de collectie, Paul Callewaert

Broodpenning O.L. Vrouw-kerk  Brugge.

Voorzien van dubbele klop.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 32,85 mm.

Massa: 20,65 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1758.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd, in de rechterhand een scepter.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans.

Aan de linkerzijde, een (omgekeerde) ingeslagen cijfer 4

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

In vier regels:

DIES / V.O.L. / .V. / 1758

Aan de rechterzijde, een ingeslagen cijfer 4

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag 136, nr. 171;  De Schodt, pag. 79-80, nr. 81.

Er zijn penningen gekend met ingeslagen nummers van 1 tot 8.

De nummering, werd in latere fase aangebracht, en zijn wijknummers.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

In vier regels:

DIES / V.O.L. / .V. / 1758

Aan de rechterzijde, een ingeslagen cijfer 7

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag 136, nr. 171;De Schodt, pag. 79-80, nr. 81.

Broodpenning O.L. Vrouw-kerk  Brugge.

Voorzien van dubbele klop, cijfer 8.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 32 mm.

Massa: 15 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1758.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd, in de rechterhand een scepter.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans.

Aan de linkerzijde, een ingeslagen cijfer 8

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

In vier regels:

DIES / V.O.L. / .V. / 1758

Aan de rechterzijde, een ingeslagen cijfer 

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag 136, nr. 171; De Schodt, pag. 79-80, nr. 81.

Uit de collectie Paul Callewaert.

Brood/dispenning O.L. Vrouw-kerk  Brugge.

Materiaal: Tin.

Diameter: 26,7 mm.

Massa: 4,93 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1875-1910

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord,

en een gladde fijne binnencirkel.

Een staande en stralende miskelk.

Links, een doorboord en brandend hart

waaruit bloed uit de wonde druipt.

Rechts, twee korenaren. 

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord

en een gladde binnencirkel.

De letters CBM

Voluit: Civitatis Brugensis Mariæ

Wat wil zeggen, Brugge Mariastad.

Boven de letters een krulversiering.

Onderaan een dubbel gelijnde afsnede,

waarin een streep/punt/streep versiering.

Deze dispenning van de Onze-Lieve-Vrouwkerk, werd in het laatste kwart van de 19e eeuw gebruikt bij de broodbedeling  t.g.v. van de Maria-viering in de ganse stad Brugge.

Houtpenning O.L. Vrouw-kerk  Brugge.

Voor aanmaak kinderbedden.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 33,1 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. begin 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

En gladde cirkel.

Ongekroonde staande H. Maagd, met stralenkrans rond het hoofd.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

En gladde cirkel, het omschrift:

HOUT VOOR KINDER-BEDDEN.

Centraal op het veld 1 W

Wat staat voor Wijk 1

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag 137, nr. 174; De Schodt, pag. 82, nr. 87.

Deze mereau werd gebruikt, om hout voor aanmaak van kinderbedjes aan te kopen voor arme vrouwen in de bevalling. Er zijn meerdere penningen bekend met de wijk/sectie-nummers 2,3,4,5 en 6.

Uit de collectie, J.D.

Dispenning O.L. Vrouw-kerk, Kapel van het H. Kruis.

Voorzien van een klop aan beide zijden.

(Veelpuntig ster/bloem-motief)

De juiste functie/datering van deze dispenning is niet gekend.

Materiaal: Lood.

Diameter: 27 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. eind 15e eeuw.

Voorzijde: Binnen twee gladde cirkels.

Gelegen op een gearceerd veld.

De gotische letter d

Dis (penning)

Voorzien van een klop, in het bovenste deel van de letter.

Keerzijde: Binnen een twee gladde cirkels.

Een gevoet kruis, de kruisvoeten uitlopende in een bolletje.

Centraal in het kruishart, een klop.

In de kwartieren telkens, een drielobbig blad op steeltje.

De steeltjes, raken de binnencirkel.

Lit.: De Schodt, pag.57.

De Kapel van het H. Kruis in de O.L. Vrouwkerk werd gesticht in 1473,

door Wautier Uutenhove.

Uit de collectie, J.D.

Dispenning, Klooster van Onze Lieve Vrouw ter Potterie.

De juiste functie van deze dispenning is niet gekend.

Materiaal: Lood.

Diameter: 38 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1555.

Voorzijde: Binnen dubbele gladde cirkels.

Een ingedeukt wapenschild,

in het veld het huismerk/monogram van het klooster.

Ter weerszijden van het schild,

het gesplitste jaartal 15 / 55

Keerzijde: Binnen een brede gladde cirkel.

Gelegen op het veld, Piëta voorstelling.

Een zittende en gekroonde H. Maria.

Op haar schoot, en in haar armen

het dode lichaam van haar zoon Jezus met nimbus.

Op haar linker-bovenarm een duif,

de voorstelling van de H. Geest.

 Lit.: De Schodt, pag.279  nr.125 pl.AA.

Soortgelijke penning met jaartal 1643, is tentoongesteld in het 

museum van O.L.Vrouw ter Potterie in Brugge.

Driehoekige catechismus-penning/méreaux St-Salvator Brugge.

Voorzien van een klop.

Materiaal: Lood.
Massa: Onbekend.
Afmeting: 36 mm. x 30 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. begin 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een driehoekige vorm.

Waarvan de hoeken zijn gebroken.

Met verhoogde boord.

In drie regels:

CHRISTE. / LEERINGE / ST. SALVATORS .

Christelijke Catechese Sint Salvator.

Bovenaan, een klop met ovalen krans.

Keerzijde: Binnen een driehoekige vorm.

Waarvan de hoeken zijn gebroken.

Met verhoogde boord.

Het cijfer 3

Derde sectie.

Lit.: De Schodt, pag.91-92 nr.100; Minard-Van Hoorebeke, pag.143 nr.194.

Begin 19e eeuw, werd deze méreaux/penning gegeven aan arme volvassenen voor hun hulp bij de catechismus. Op het einde van de 19e eeuw, werden deze penningen  gegeven aan arme vrouwen in het kraambed.  En was deze inruilbaar voor 25 kg kolen en twee geldfranken. Zodat men na de bevalling een soort toelage verkreeg voor de babyuitzet.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Omgeven door een krans van wolken.

De H. Geest in de gedaante van een duif,

met opengespreide vleugels.

Liggende op zonnestralen.

Lit.: De Schodt, pag. 75, afb. 96;  Minard-Van Hoorebeke Pag. 140/141 afb.186.

Opmerking: De tekening in Minard-Van Hoorebeke kz. 186 staat gewisseld met tekening kz. 189.

Brood-penning Capittel St-Salvator Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 48 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1632

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Tussen twee gladde cirkels, het omschrift:

✠ CAPLVM . ECCLIÆ . COLLEG . S . SALVATORIS . BRVG .

Voluit: Capitulum ecclesiæ collegiatæ sancti Salvatoris Brugensis.

Hoofdkerk collegiale kerk St-Salvator van Brugge.

Centraal, een staande St-Salvator met nimbus.

De rechterhand opgestoken, met zegenende gebaar.

In de linkerhand, een werelbol met meridiaan getopt met een kruis.

Ter weerszijde van de heilige, het gesplitst jaartal 16 / 32

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Tussen twee gladde cirkels, het omschrift:

✠ PECCATA . TVA . ELEEMOSYNIS . REDIME . DANIEL . CAP.4

Vers uit het boek "Daniël" (Chap. IV,24) De profeet raadt koning Nebukadnezar aan zijn zonden met aalmoes te verlossen, en zijn ongerechtigheden met werken van genade jegens de armen.

Centraal, de staande opgekleede en gemijterde St-Elooi met nimbus.

In de rechterhand, een kromstaf.

In de linkerhand, een gekroonde hamer.

Lit.: De Schodt, pag. 92, nr. 101;  Minard-Van Hoorebeke Pag. 144 nr.196.

Gildepenning "Saaiwevers" Brugge.

De juiste functie van deze penning/méreaux is niet gekend.

Materiaal: Tin.

Diameter: 55 mm.

Massa: 25,75 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1657

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Het omschrift tussen twee gladde cirkels.

✠ . SANTÆ . SEVERYNE . ORA PRO NOBIS . 1657 .

Sint Séverinus bid voor ons.

Een staande H. Séverin met mijter, op een rots.

Gekleed in bisschoppelijk gewaad.

In de linkerhand, een schuin geplaatste kromstaf.

In de rechterhand, een schietspoel.

Links van de heilige een kapel/kerk staande op een rots.

Rechts, een verdorde boom op een rots.

De legende vermeldt dat Severinus eindigde als bisschop van Bordeaux en daar ook is gestorven. Aangezien de bewoners van Keulen hem vergaten, kwam er droogte over de stad die drie jaar duurde. Toen stuurden de Keulenaren een delegatie naar Bordeaux, die met relieken terugkwam. De droogte was voorbij.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Het omschrift tussen twee gladde cirkels.

TEEKEN . VAN . DE . BRVGSCHE . SAY . HALLE .

Penning van de Brugse Saaihal.

Het versierde en ingedeukt wapenschild van de stad Brugge.

Vastgehouden links door een klimmende leeuw.

Rechts, door een staande geketende beer.

Lit.:  Minard-Van Hoorebeke, pag. 117 nr.133.

Gildepenning "Saaiwevers" Brugge.

Wevers van licht wollen stoffen.

De juiste functie van deze penning/méreaux is niet gekend.

Materiaal: Tin.

Diameter: 46 mm.

Massa: 19,9 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1700

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

En twee gladde cirkels. 

Het wapenschild van de stad Brugge.

Versiert boven het wapen.

Ter weerszijden versiert, met een kwast aan een lint.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

En twee gladde cirkels.

De gekroonde majuskel gotische letter B

Brugge

De gesplitste jaartallen ter weerszijden van de gotische letter.

17 / 00

16 / 65

16 / 96

Lit.: Minard-Van Hoorebeke Pag. 120-121 nr.141.

Brood-penning geestelijkheid St-Salvator Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 22 mm.

Massa: 8,1 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. eind 18e begin 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Een wereldbol, getopt met een kruis.

Ter weerszijden de letters

ST. /  S'A

Sint Salvator (Saint Sauveur)

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

In twee regels:

SILR. / PORE.

Silver Portie

Lit.: De Schodt, pag. 86, nr. 90;  Minard-Van Hoorebeke Pag. 139 nr.182.

Deze méreaux was in gebruik voor verdeling van brood in het tweede deel van de parochie, de zogenaamde "portie zilver".

En behoort niet tot de armentafel.

Maar tot de verdeling van het brood dat de geestelijkheid van de parochie maakte voor de armen.

Er is diverse verscheidenheid van hetzelfde type méreaux, Die bestaat uit een markering op de wereldbol/globe en initialen INRI draagt. 

Méreau St-Salvator Brugge.

Materiaal: Koper.

Diameter: 29mm.

Massa: 14,61 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1861

Voorzijde: Binnen een dubbele cirkel.

In twee regels.

ST. /  SAL

Sint Salvator (Saint Sauveur)

Keerzijde: Binnen een dubbele cirkel.

Centraal, het jaartal 

1861

Lit.: De Schodt, pag. 90, nr. 97.

Nadat meerdere vervalsingen van lood/tin méreaux op de markt kwamen.

Besloten de armenmeesters, om koperen méreauxs aan te maken.

Om namaak moeilijker te maken, en het misbruik in te dijken.

Brood penning St-Walburgakerk Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter : 37 mm.

Massa: 16,2 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1714

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord.

De staande H. Walburga, gekleed in habijt.

In de rechterhand, een abdissenstaf.

In de linkerhand, een boek en olieflesje.

Ter weerszijden van de heilige, de letters S / W

Sint Walburga

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord.

In twee regels.

BROODT / 1714

Lit.: De Schodt Pag 95, PI. R, Afb. 103.

Keerzijde: Gelegen op een glad veld, met afgeronde hoeken.

In drie regels.

TEEKEN / VOOR / D'ARME

Lit.: De Schodt Pag 81, PI. R, Afb. 108.

Pastoor Philippe Van Houver gaf deze persoonlijke armenpenning , aan gehuwde armen die op zondag de godsdienstlessen bijwoonden.

De penning had een tegenwaarde van 10 centiemen.

En werd gebruikt tot het overlijden van pastoor Philippe Van Houver in 1867.

Minard-Van Hoorebeke Pag. 46 afb.111. schrijft deze penning/mereaux foutief toe aan de Sint-Walburgakerk van Oudenaarde.

Méreaux/penning "Broederschap van Onze-Lieve-vrouw van de Zeven Smarten, in de kerk van Saint-Sauveur.

Materiaal: Tin.

Diameter: 59 mm.

Massa: 58,11 gram.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. eind 17e eeuw begin 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een staande Maagd Maria,

De borst doorboord met zeven pijlen/zwaarden.

De weergave van de "Zeven Smarten"/"Zeven Weeën".

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Drie halve maantjes/croissants op het veld.

Lit.: De Schodt (1877) pag.270 nr. 122 schrijft deze toe aan de Broederschap van O.L.V. van de Zeven Smarten; Minard-Van Hoorebeke pag. 159 nr. 242 schrijft deze toe aan het klooster van St-Anne of Theresianenklooster als O.L.V. van Zeven Weeën; Bethune 7 neemt aan dat het wapen van de familie Bailly zou zijn. In 1762 werd Marie-Charlotte le Bailly begraven in het gewelf van de familie Damhouder in de kerk Saint-Savreur, tegenover de kapel gewijd aan O.L.V. van Smarten.