Begrafenispenning, Middelburg (?)

Bodemvondst Hans Bostelaar.

Juiste functie/datering/plaats van deze penning, is alsnog onbekend.

Begrafenispenning (Middelburg ?)

Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 13 gram.
Diameter: 32 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg (Mechelen) (?)
Datering: Ca. 16e à 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel.
Voorstelling van de H. Geest, in de vorm van een duif.
Met opengespreide vleugels en poten,

de kop van de duif naar rechts gewend.
Ter weerszijden de gesplitste letters O (D?) (S?) / R
Wat mogelijks staat voor Sint-Rombaut.

Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel.
Een lijkbaar naar links gewend,

op het lijkkleed de tekst dragend.
MORI (of variant MORS)
Het geheel liggend op gekruiste beenderen, met bovenaan een schedel.
Onder de lijkkist, tal van beenderen.

Broodpenning, Middelburg (1562)

Bodemvondst Hans Bostelaar.

Broodpenning (?) stad Middelburg.

Juiste functie van deze penning is onbekend.

Licht gefragmenteerd.

Materiaal: Koperlegering.
Massa: 5,36 gram.
Diameter: 31 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1562

Voorzijde: Binnen een gladde cirkelrand.
De toren uit het stadswapen van Middelburg.
Gesplitst jaartal ter weerszijden 15 ♖ 62

De gotische letter B
Geflankeerd door een molen-ijzer ter weerszijden.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkelrand.
De letter M
Wat staat voor Middelburg.

Lit: Pelsdonk 87 (dit exemplaar).

Gildepenning "Chirurgijns", Middelburg 1693

Bodemvondst, Filip Behiels.

Chirurgijns- of Cosmus- en Damianusgilde te Middelburg.

Licht geframenteerd aan de rand.

Materiaal: Koper.
Diameter: 46 mm.
Massa: 19,70 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.

Vervaardiger: Matthias Hooft.

Datering: 1693

Voorzijde: Binnen een parelrand,

op een effen veld, een menselijk skelet.

Houdende een zandloper in de gestrekte rechterarm.

In de linkerhand een pijl vasthoudend.

Ter weerszijden van het geraamte, het gesplitste jaartal 16 / 93

Tussen het doodshoofd:

VIVE ME / MORLETHI.

Tussen de voeten, een compartimentje voor initialen/nummers.

Omschrift tussen een gladde en een parelcirkel:

♖ D' HEER BURGR. STEVEN VOET . OVER . IOHAN BERCKMAN . DEK

Keerzijde: Binnen een parelrand,

op een effen veld, het naakte wondenmannetje.

Gewond door kogels, zwaard , lans, dolk, degen en pijl.

Achter de naakte jongeling, een hond die hem in het rechter been bijt.

(Minard-Van Hoorbeke "aan zijne voeten ligt een hond die zijne wonden lekt")

Onder de voeten M.HOOFT.D.I.F.

Omschrift tussen een gladde en een parelcirkel:

AERNOUT . VANR . BEKE . IOAN EVERTSE BLR SAMUEL BOONE . BOECR ❀

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 214, 397 ; Wittop Koning 27.3; Dirks LXII.8; Deman I.c

St-Joris-Gildepenning, Middelburg.

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Gildepenning op St- Joris (Kruisboog) schuttersgilde.

De juiste functie/datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Messing.

Massa: 5 gram.

Diameter: 26 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.

Datering: z.j. Ca. eind 16e eeuw, begin 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een kabelrand, en een fijne cirkel.

Een geharnaste ruiter, die de H. St-Joris voorstelt.

In de rechterhand een lans, die de hals van de draak doorboord.

Gezeten op een naar rechts gewend paard.

Onder het paard, de stervende draak.

Keerzijde: Binnen een kabelrand, en een fijne cirkel.

Gelegen op een opengewerkt kruis.

Dat het heraldisch kruis van St-Joris voorstelt.

Een rechthoekige kader met de cijfers 3 2

(Gilde-lid nummer ?)

het geheel omsloten met krul-versiering of schildhouder.

Lit.: J. Oudaan, Nederlandsch Leg-geld of Rekenpenningen 1670, Schutters-Doel-Penningen nr. 139. Encyclopedie van Zeeland, Schuttersgilden; Archieven.nl., De geschiedenis van Sociëteit Sint Joris.

Het Middelburgse schuttersgilde Sint Joris van Zeeland bestond reeds in de veertiende eeuw. En word voor het eerst vernoemd in 1352. In 1560 had het St-Jorisgilde zijn schuttershof buiten de stad maar moet deze afstaan voor de uitbreiding van de Middelburgse haven, men vestigde het gilde op het terrein van het klooster der Zwarte of Grauwe Zusters aan de Balans waar in 1582 de Sint Jorisdoelen verrees. In de loop der jaren veranderde Sint Joris van een schuttersgilde in een broederschap.

Gildepenning "Vettewariers", Middelburg 1647

Bodemvondst Johan Van Renterghem.

Gefragmenteerde Gildepenning Middelburg "Vettewariers" (Vetsmelters)

(Verkopers van vette producten)

Materiaal: Koper.

Massa: Onbekend

Diameter: 35 mm.
Slagplaats: z.pl. Middelburg.
Datering: 1647

Voorzijde: Binnen een geparelde rand.
Een opgehangen stok, met tien kaarsen.
Met aan elk uiteinde een ham, vastgebonden met een lint.
Daarboven een kroon.
Daaronder een weegschaal, met tussen de weegschalen een boterpotje met lammetje.
Rechts van de waag, een talk-ton en links een zak zout.
Met onderaan een banderol, waarop een oliekan staat.

Keerzijde: Binnen een parelrand.
Een opgehangen gekroonde stok, met tien kaarsen.
Ter weerszijden van de draagstok met een lint vastgebonden, een ham.
Met daaronder een weegschaal.
Tussen de balansarmen, een stapel kazen.
Met rechts een gevulde jutezak, en links een smalle ton.
Onderaan een banderol , met het gildenummer.
Mat daarbovenop een drinkbeker.

Lit.: Minard-Van Hoorebeke 390; Marie De Man TMP 1901; Wittop Koning, Amsterdam pag.30 24.1; Dirks LXXI.48.

Presentie-penning 6 Stuiver, Middelburg.

Presentiepenning, Burgemeester- en Schepenloodje van 6 stuivers

Juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 6,22 gram.

Diameter: 17,2 mm.

Graveur/stempelsnijder: Sijmen Garbrantsz

Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.

Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

Het wapenschild van de provincie Zeeland.

De leeuw en de golven gescheiden door een lijn.

Keerzijde:Binnen een gladde buitenrand.

Waardeaanduiding VI (6).

Lit: Zeeuwse loodjes door M. de Man bladzijde 19c, de Man pagina 54 no 7; Collectie Teylers Museum Haarlem inventaris nummer TMNK 1997-172 ; Pelsdonk 118; A. Kussendrager www.loodjes.nl (Middelburg).

(Foutief aangegeven in Minard-Van Hoorebeke 409)

Presentie-penning 8 Stuiver, Middelburg.

Bodemvondst, Piet Louws.

Presentiepenning, Burgemeester- en Schepenloodje van 8 stuivers

Juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 7,67 gram.

Diameter: 29 mm.

Graveur/stempelsnijder: Sijmen Garbrantsz

Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.

Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

Tweekoppige adelaar, waarboven een kroontje.

Keerzijde:Binnen een gladde buitenrand.

Waardeaanduiding 8 in Gotische letters.

Lit: Zeeuwse loodjes door M. de Man bladzijde 19c, de Man pagina 55 no 8, Loodjes met den Arend. afbeelding 1.8; Collectie Teylers Museum Haarlem inventaris nummer TMNK 1997-170 ; Pelsdonk 344; www.loodjes.nl (Middelburg).

LETTERS.

Letter A, Middelburg 1531 (ML-A 01)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letter A.

Voorzien van klop.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 9 gram.

Diameter: 25 mm.

Aanmaakplaats: Middelburg.

Datering: 1531

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De burcht uit het wapenschild van Middelburg.

Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 31

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De gotische letter A

Tussen de benen van de letter A, een klop.

Lit.: Pelsdonck 72.

Letter A, Middelburg 1540 (ML-A 02)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letter A.

De juiste functie, van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 12 gram.

Diameter: 22 mm.

Aanmaakplaats: Middelburg.

Datering: 1540.

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De burcht uit het wapenschild van Middelburg.

Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 40

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De gotische letter A

Letter H, Middelburg 1531 (ML-H 01)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letter H.

Voorzien van klop.

De juiste functie, van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 8 gram.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: Middelburg.

Datering: 1531(?)

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De burcht uit het wapenschild van Middelburg.

Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ ??

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De letter H

Tussen de benen van de letter, een klop.

Letter HA, Middelburg 1540 (ML-HA 01)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letters HA.

De juiste functie, van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 11 gram.

Diameter: 22 mm.

Aanmaakplaats: Middelburg.

Datering: 1540

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De burcht uit het wapenschild van Middelburg.

Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 40

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De gotische letters HA

Letters M / S, Middelburg (ML-M/S 01)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letter S.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 12 gram.

Diameter: 26 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg (?).

Datering: z.j. Ca. 1450-1550 .

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De letter M (Middelburg)

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De gotische minuskel letter S

Lit.: Pelsdonck 465 (dit exemplaar)

Letter P, Middelburg (ML-P 01)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letter P.

De juiste functie, van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 20 gram.

Diameter: 28 mm.

Aanmaakplaats: Middelburg.

Datering: Ca. 1531-1540

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De burcht uit het wapenschild van Middelburg.

Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ ??

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De letter P

Letter S, Middelburg 1531 (ML-S 01)

Bodemvondst, Hans Bostelaar.

Penning met letter S.

De juiste functie, van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 8 gram.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: Middelburg.

Datering: 1531

Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De burcht uit het wapenschild van Middelburg.

Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 31

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

De gotische minuskel letter S

Lit.: Pelsdonck 70 & 86.

Letter V, Middelburg (ML- V 01) ONDER VOORBEHOUD VAN JUISTHEID.

Bodemvondst, René Goedegebuure.

Penning met letter V / kruis.

De juiste functie/datering/aanmaakplaats van deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 12 gram.

Diameter: 25 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg, onder voorbehoud van juistheid.
Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

De gotische letter V

Boven op de letter, een tilde.

V voor vlees ?

Keerzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.

Een eenvoudig gevoet kruis.

Opmerking: Er zijn reeds diverse loden penningen teruggevonden met de identieke zijde zoals de kruiszijde. Zie www.loodjes.nl Middelburg.Telkenmale toont de letterzijde de letter G. Pelsdonk verwijst deze naar mogelijks, Gasthuis Middelburg of Gasthuis Goes ? In het blad Nehalennia nummer 93 staat een artikel van Henk Hendrikse over twee onbekende Middelburgse loodjes.

In het voorjaar van 1983 werden in stortgrond uit de Korte Geere, waar een bouwput werd gemaakt voor nieuwbouw, twee loodjes gevonden. Één loodje vertoonde op de voorzijde de letter G en op de keerzijde een lang kruis.
In het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde had Marie de Man in 1910 een artikelgeschreven over een nog niet terug gevonden loodje van het Gasthuis in Middelburg.
Dit loodje werd uitgereikt aan zieken door de regenten van het gasthuis, nadat zij door de betreffende chirurgijn onderzocht waren. Bij binnenkomst werden de zieken door de klerk ingeschreven in het z.g. lootjesboek.
Dit lootjesboek liep van 1584 – 1812. Dat er echter al eerder Gasthuisloodjes gebruikt werden bewijst een rekening van het Gasthuis over de jaren 1498-1499. Hierin wordt melding gemaakt van een betaling aan een zeker Jan de Riemslager om vormen te maken en die tekenen te gieten.
Hoe deze loodjes eruit gezien hebben is niet met zekerheid te zeggen; wel blijkt uit hetzelfde artikel dat Marie de Man een tinnen kinderkroesje in haar bezit had van het Gasthuis uit de Lange Delft, met naast een roosmerk en de burcht met daarboven M.D.B. het woord Gasthuis en een lang kruis. Vergelijkt men nu bovenstaande omschrijving met de hierboven afgebeelde loodje , dan is het zeer goed mogelijk dat dit het vermelde loodje is.