Begrafenispenning, Middelburg (?)
Juiste functie/datering/plaats van deze penning, is alsnog onbekend.
Begrafenispenning (Middelburg ?)
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 13 gram.
Diameter: 32 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg (Mechelen) (?)
Datering: Ca. 16e à 17e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel.
Voorstelling van de H. Geest, in de vorm van een duif.
Met opengespreide vleugels en poten,
de kop van de duif naar rechts gewend.
Ter weerszijden de gesplitste letters (S?)
/ R
Wat mogelijks staat voor Sint-Rombaut.
Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel.
Een lijkbaar naar links gewend,
op het lijkkleed de tekst dragend.
MORI
(of variant MORS)
Het geheel liggend op gekruiste beenderen,
met bovenaan een schedel.
Onder de lijkkist, tal van beenderen.
Broodpenning, Middelburg (1562)
Bodemvondst Hans Bostelaar.
Broodpenning (?) stad Middelburg.
Juiste functie van deze penning is onbekend.
Licht gefragmenteerd.
Materiaal: Koperlegering.
Massa: 5,36 gram.
Diameter: 31 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1562
Voorzijde: Binnen een gladde cirkelrand.
De toren uit het stadswapen van Middelburg.
Gesplitst
jaartal ter weerszijden 15 ♖ 62
De
gotische letter B
Geflankeerd door een molen-ijzer ter weerszijden.
Keerzijde: Binnen een gladde cirkelrand.
De letter M
Wat staat voor Middelburg.
Lit.: Pelsdonk
87 (dit exemplaar).
Gildepenning "Chirurgijns", Middelburg 1693
Bodemvondst, Filip Behiels.
Chirurgijns- of Cosmus- en Damianusgilde te Middelburg.
Licht geframenteerd aan de rand.
Materiaal: Koper.
Diameter: 46 mm.
Massa: 19,70 gram.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.
Vervaardiger: Matthias Hooft.
Datering: 1693
Voorzijde: Binnen een parelrand,
op een effen veld, een menselijk skelet.
Houdende een zandloper in de gestrekte rechterarm.
In de linkerhand een pijl vasthoudend.
Ter weerszijden van het geraamte, het gesplitste jaartal 16 / 93
Tussen het doodshoofd:
VIVE ME / MORLETHI.
Tussen de voeten, een compartimentje voor initialen/nummers.
Omschrift tussen een gladde en een parelcirkel:
♖ D' HEER BURGR. STEVEN VOET . OVER . IOHAN BERCKMAN . DEK
Keerzijde: Binnen een parelrand,
op een effen veld, het naakte wondenmannetje.
Gewond door kogels, zwaard , lans, dolk, degen en pijl.
Achter de naakte jongeling, een hond die hem in het rechter been bijt.
(Minard-Van Hoorbeke "aan zijne voeten ligt een hond die zijne wonden lekt")
Onder de voeten M.HOOFT.D.I.F.
Omschrift tussen een gladde en een parelcirkel:
AERNOUT . VANR . BEKE . IOAN EVERTSE BLR SAMUEL BOONE . BOECR ❀
Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 214, 397 ; Wittop Koning 27.3; Dirks LXII.8; Deman I.c
St-Joris-Gildepenning, Middelburg.
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Gildepenning op St- Joris (Kruisboog) schuttersgilde.
De juiste functie/datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Messing.
Massa: 5 gram.
Diameter: 26 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.
Datering: z.j. Ca. eind 16e eeuw, begin 17e eeuw.
Voorzijde: Binnen een kabelrand, en een fijne cirkel.
Een geharnaste ruiter, die de H. St-Joris voorstelt.
In de rechterhand een lans, die de hals van de draak doorboord.
Gezeten op een naar rechts gewend paard.
Onder het paard, de stervende draak.
Keerzijde: Binnen een kabelrand, en een fijne cirkel.
Gelegen op een opengewerkt kruis.
Dat het heraldisch kruis van St-Joris voorstelt.
Een rechthoekige kader met de cijfers 3 2
(Gilde-lid nummer ?)
het geheel omsloten met krul-versiering of schildhouder.
Lit.: J. Oudaan, Nederlandsch Leg-geld of Rekenpenningen 1670, Schutters-Doel-Penningen nr. 139. Encyclopedie van Zeeland, Schuttersgilden; Archieven.nl., De geschiedenis van Sociëteit Sint Joris.
Het Middelburgse schuttersgilde Sint Joris van Zeeland bestond reeds in de veertiende eeuw. En word voor het eerst vernoemd in 1352. In 1560 had het St-Jorisgilde zijn schuttershof buiten de stad maar moet deze afstaan voor de uitbreiding van de Middelburgse haven, men vestigde het gilde op het terrein van het klooster der Zwarte of Grauwe Zusters aan de Balans waar in 1582 de Sint Jorisdoelen verrees. In de loop der jaren veranderde Sint Joris van een schuttersgilde in een broederschap.
Gildepenning "Vettewariers", Middelburg 1647
Bodemvondst Johan Van Renterghem.
Gefragmenteerde Gildepenning Middelburg "Vettewariers" (Vetsmelters)
(Verkopers van vette producten)
Materiaal: Koper.
Massa: Onbekend
Diameter:
35 mm.
Slagplaats: z.pl. Middelburg.
Datering: 1647
Voorzijde: Binnen een geparelde rand.
Een opgehangen stok, met tien kaarsen.
Met aan elk uiteinde een ham, vastgebonden met een lint.
Daarboven een kroon.
Daaronder een weegschaal, met tussen de weegschalen een boterpotje
met lammetje.
Rechts van de waag, een talk-ton en links een zak zout.
Met
onderaan een banderol, waarop een oliekan staat.
Keerzijde: Binnen
een parelrand.
Een opgehangen gekroonde stok, met tien kaarsen.
Ter weerszijden van de draagstok met een lint vastgebonden, een ham.
Met daaronder een weegschaal.
Tussen de balansarmen, een stapel kazen.
Met rechts een gevulde jutezak,
en links een smalle ton.
Onderaan een banderol , met het gildenummer.
Mat daarbovenop een drinkbeker.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke 390; Marie De Man TMP 1901;
Wittop Koning, Amsterdam pag.30 24.1; Dirks LXXI.48.
Presentie-penning 6 Stuiver, Middelburg.
Presentiepenning, Burgemeester- en Schepenloodje van 6 stuivers
Juiste datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 6,22 gram.
Diameter: 17,2 mm.
Graveur/stempelsnijder: Sijmen Garbrantsz
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.
Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
Het wapenschild van de provincie Zeeland.
De leeuw en de golven gescheiden door een lijn.
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
Waardeaanduiding VI
Zes
stuiver.
Lit.: Zeeuwse loodjes door M. de Man bladzijde 19c, de Man pagina 54 no 7; Collectie Teylers Museum Haarlem inventaris nummer TMNK 1997-172 ; Pelsdonk 118; A. Kussendrager www.loodjes.nl (Middelburg).
Foutief aangegeven in Minard-Van Hoorebeke pag.220 nr. 409, men schrijft de letter M voor Middelburg. Dit dient de Romeinse cijfers VI te zijn voor de waardebepaling.
Presentie-penning 8 Stuiver, Middelburg.
Bodemvondst, Piet Louws.
Presentiepenning, Burgemeester- en Schepenloodje van 8 stuivers
Juiste datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 7,67 gram.
Diameter: 29 mm.
Graveur/stempelsnijder: Sijmen Garbrantsz
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg.
Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
Tweekoppige adelaar, waarboven een kroontje.
Keerzijde:Binnen een gladde buitenrand.
Waardeaanduiding 8 in Gotische letters.
Lit: Zeeuwse loodjes door M. de Man bladzijde 19c, de Man pagina 55 no 8, Loodjes met den Arend. afbeelding
1.8; Collectie Teylers Museum Haarlem inventaris nummer TMNK 1997-170 ; Pelsdonk
344; www.loodjes.nl (Middelburg).
LETTERS.
Letter A, Middelburg 1531 (ML-A 01)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letter A.
Voorzien van klop.
De juiste functie van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 9 gram.
Diameter: 25 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1531
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De burcht uit het wapenschild van Middelburg.
Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 31
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De gotische letter A
Tussen de benen van de letter A, een klop.
Lit.: Pelsdonck 72.
Letter A, Middelburg 1540 (ML-A 02)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letter A.
De juiste functie, van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 12 gram.
Diameter: 22 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1540.
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De burcht uit het wapenschild van Middelburg.
Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 40
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De gotische letter A
Letter H, Middelburg 1531 (ML-H 01)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letter H.
Voorzien van klop.
De juiste functie, van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 8 gram.
Diameter: 24 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1531(?)
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De burcht uit het wapenschild van Middelburg.
Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ ??
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De letter H
Tussen de benen van de letter, een klop.
Letter HA, Middelburg 1540 (ML-HA 01)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letters HA.
De juiste functie, van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 11 gram.
Diameter: 22 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1540
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De burcht uit het wapenschild van Middelburg.
Ter weerszijden het
gesplitste jaartal 15 ♖ 40
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De gotische letters HA
Letters M / S, Middelburg (ML-M/S 01)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letter S.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 12 gram.
Diameter: 26 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg (?).
Datering: z.j. Ca. 1450-1550 .
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De letter M (Middelburg)
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De gotische minuskel letter S
Lit.: Pelsdonck 465 (dit exemplaar)
Letter P, Middelburg (ML-P 01)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letter P.
De juiste functie, van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 20 gram.
Diameter: 28 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: Ca. 1531-1540
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De burcht uit het wapenschild van Middelburg.
Ter weerszijden
het gesplitste jaartal 15 ♖ ??
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De letter P
Letter S, Middelburg 1531 (ML-S 01)
Bodemvondst, Hans Bostelaar.
Penning met letter S.
De juiste functie, van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 8 gram.
Diameter: 24 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1531
Voorzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De burcht uit het wapenschild van Middelburg.
Ter weerszijden het gesplitste jaartal 15 ♖ 31
Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.
De gotische
minuskel letter S
Lit.: Pelsdonck 70 & 86.
Letter V, Middelburg (ML- V 01) ONDER VOORBEHOUD VAN JUISTHEID.
Bodemvondst, René Goedegebuure.
Penning met letter V / kruis.
De juiste functie/datering/aanmaakplaats van deze penning is onbekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 12 gram.
Diameter: 25 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg, onder voorbehoud van juistheid.
Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
De gotische letter V
Boven op de letter, een tilde.
V voor vlees ?
Keerzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.
Een eenvoudig gevoet kruis.
Opmerking: Er zijn reeds diverse loden penningen teruggevonden met de identieke zijde zoals de kruiszijde. Zie www.loodjes.nl Middelburg.Telkenmale toont de letterzijde de letter G. Pelsdonk verwijst deze naar mogelijks, Gasthuis Middelburg of Gasthuis Goes ? In het blad Nehalennia nummer 93 staat een artikel van Henk Hendrikse over twee onbekende Middelburgse loodjes.
In het voorjaar van 1983 werden in stortgrond uit de Korte Geere, waar een bouwput werd gemaakt voor nieuwbouw, twee loodjes gevonden. Één loodje vertoonde op de voorzijde de
letter G en op de keerzijde een lang kruis.
In het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde had Marie de Man in 1910 een artikelgeschreven
over een nog niet terug gevonden loodje van het Gasthuis in Middelburg.
Dit loodje werd uitgereikt aan zieken door de regenten van het gasthuis, nadat zij door de betreffende chirurgijn onderzocht waren. Bij binnenkomst werden de zieken door de klerk
ingeschreven in het z.g. lootjesboek.
Dit lootjesboek liep van 1584 – 1812. Dat er echter al eerder Gasthuisloodjes gebruikt werden bewijst een rekening van het Gasthuis over de jaren 1498-1499. Hierin wordt melding gemaakt van een betaling
aan een zeker Jan de Riemslager om vormen te maken en die tekenen te gieten.
Hoe deze loodjes eruit gezien hebben is niet met zekerheid te zeggen; wel blijkt uit hetzelfde artikel dat Marie de Man een tinnen kinderkroesje in haar bezit had van het Gasthuis
uit de Lange Delft, met naast een roosmerk en de burcht met daarboven M.D.B. het woord Gasthuis en een lang kruis. Vergelijkt men nu bovenstaande omschrijving met de hierboven afgebeelde loodje , dan is het zeer goed mogelijk dat dit het vermelde
loodje is.
Letter V, Middelburg (ML-V 02) ONDER VOORBEHOUD VAN JUISTHEID.
Bodemvondst, Piet Louws.
Penning met letter V / kruis.
De juiste functie/datering/aanmaakplaats van deze penning is onbekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 12,40 gram.
Diameter: 29 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Middelburg, onder voorbehoud van juistheid.
Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
De gotische letter V
Boven op de letter, een tilde.
V voor vlees ?
Keerzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.
Een eenvoudig gevoet kruis.
Opmerking: Er zijn reeds diverse loden penningen teruggevonden met de identieke zijde zoals de kruiszijde. Zie www.loodjes.nl Middelburg.Telkenmale toont de letterzijde de letter G. Pelsdonk verwijst deze naar mogelijks, Gasthuis Middelburg of Gasthuis Goes ? In het blad Nehalennia nummer 93 staat een artikel van Henk Hendrikse over twee onbekende Middelburgse loodjes.
In het voorjaar van 1983 werden in stortgrond uit de Korte Geere, waar een bouwput werd gemaakt voor nieuwbouw, twee loodjes gevonden. Één loodje vertoonde op de voorzijde de letter G en op de keerzijde een lang kruis.
In het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde had Marie de Man in 1910 een artikelgeschreven over een nog niet terug gevonden loodje van
het Gasthuis in Middelburg.
Dit loodje werd uitgereikt aan zieken door de regenten van het gasthuis, nadat zij door de betreffende chirurgijn onderzocht waren. Bij binnenkomst werden de zieken door de klerk ingeschreven in het z.g. lootjesboek.
Dit lootjesboek liep van 1584 – 1812. Dat er echter al eerder Gasthuisloodjes gebruikt werden bewijst een rekening van het Gasthuis over de jaren 1498-1499. Hierin wordt melding gemaakt van een betaling aan een zeker Jan de Riemslager om vormen te
maken en die tekenen te gieten.
Hoe deze loodjes eruit gezien hebben is niet met zekerheid te zeggen; wel blijkt uit hetzelfde artikel dat Marie de Man een tinnen kinderkroesje in haar bezit had van het Gasthuis uit de Lange Delft, met naast een roosmerk
en de burcht met daarboven M.D.B. het woord Gasthuis en een lang kruis. Vergelijkt men nu bovenstaande omschrijving met de hierboven afgebeelde loodje , dan is het zeer goed mogelijk dat dit het vermelde loodje is.
Turf-penning, Middelburg 1660
Turf-penning, met dubbele klop.
Materiaal: Koper.
Massa: 9,52 gram.
Diameter: 31 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1660.
Voorzijde: Binnen een dubbele parelcirkels.
★ MIDDELBURGH ★ 1660
Centraal, Burcht geflankeerd door twee rozetten.
❀ ♖ ❀
Rechts boven een klop met het cijfer 2
Naast de toegangspoort links, een klop met blad-motief.
Keerzijde: Binnen dubbele parelcirkels.
: VOOR . DEN : : ARMEN :
In het veld
★ TORF★
Waarboven, het wapenschild van de provincie Zeeland.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, pag. 219 nr. 406.
Turf-penning, Middelburg 1737
Turf-penning, met dubbele klop.
Materiaal: Koper.
Massa: 10,6 gram.
Diameter: 32 mm.
Aanmaakplaats: Middelburg.
Datering: 1737.
Voorzijde: Binnen een versierde rand.
✶ MIDDELBURGH ✶ 1737
Centraal, Burcht geflankeerd door zes-punt sterren.
✶ ♖ ✶
Rechts boven een klop met het cijfer 2
Naast de toegangspoort links, een klop met blad-motief.
Keerzijde: Binnen een versierde boord.
VOOR . DEN . ARMEN .
In het veld
★ TURF ★
Waarboven, het gekroond wapenschild van de provincie Zeeland.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, pag. 219 nr. 408.