Armenpenning twv kwart stuiver/oord, Sint Catherina/Katrijnengasthuis.

(Stads-oord Leiden)

Materiaal: Koper.

Massa: Onbekend.

Diameter: 20 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1573

Voorzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Het wapenschild van de stad Leiden.

Boven het wapen, het jaartal 1573

Ter weerszijden van het schild, telkens drie bolletjes/punten.

Omschrift:

✠ . GEDENCKT + DEN + ARMEN .

Gedenk de armen

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel, en parelrand.

Een gekroond rad/wiel, met zes spaken.

De spaken, stellen zes vilmessen voor.

Centraal in het rad, een rechtopstaand zwaard.

Lit.: Van Gelder 50a; Maillet 71.1; Kees Pannekeet LEI.1: oord.;

J.C. van der Wis / T.Passon, Leiden 2.32.1.

Tijdens de "Tachtigjarige Oorlog" kwam het St-Catherina Gasthuis in financiële problemen. Het Gasthuis was gevestigd binnen de stad Leiden, en was een doorgangshuis voor arme vreemdelingen,bedelmonniken enz.

En was tevens een verpleeghuis geworden voor de zieken van de stad Leiden.

Aan het Gasthuis, was een kerk, pesthuis en "Dolhuis" verbonden.

De Gasthuismeesters, verzochten de Staten van Holland om munten te mogen slaan ter waarde van een kwart stuiver en een halve stuiver.

Op 17 augustus 1573 kwam de machting af slechts oorden te mogen aanmunten.

De voorwaarden die aan het gebruik van het armengeld werden gesteld, en binnen Leiden zouden circuleren. Zij werden echter veelvuldig vervalst en ook buiten Leiden in het geldverkeer aangetroffen. Dit zorgde ervoor dat de armenpenningen/stadsmunten in 1576 werden ingetrokken.

Bodemvondst, Serge Meijers.

Armenpenning twv kwart stuiver/oord, Sint Catherina/Katrijnengasthuis.

(Stads-oord Leiden)

Materiaal: Koper.

Massa: 0,92 gram.

Diameter: 18,2 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1573

Voorzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Het wapenschild van de stad Leiden.

Boven het wapen, het jaartal 1573

Ter weerszijden van het schild, telkens drie bolletjes/punten.

Omschrift:

✠ . GEDENCKT + DEN + ARMEN .

Gedenk de armen

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel, en parelrand.

Een gekroond rad/wiel, met zes spaken.

De spaken, stellen zes vilmessen voor.

Centraal in het rad, een rechtopstaand zwaard.

Lit.: Van Gelder 50a; Maillet 71.1; Kees Pannekeet LEI.1: oord.; 

J.C. van der Wis / T.Passon, Leiden 2.32.1.

Bodemvondst, Gj Bras.

Armenpenning twv kwart stuiver/oord, Sint Catherina/Katrijnengasthuis.

(Stads-oord Leiden)

Materiaal: Koper.

Massa: 4 gram.

Diameter: 21 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1573

Voorzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Het wapenschild van de stad Leiden.

Boven het wapen, het jaartal 1573

Ter weerszijden van het schild, telkens drie bolletjes/punten.

Omschrift:

✠ . GEDENCKT + DEN + ARMEN .

Gedenk de armen

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel, en parelrand.

Een gekroond rad/wiel, met zes spaken.

De spaken, stellen zes vilmessen voor.

Centraal in het rad, een rechtopstaand zwaard.

Lit.: Van Gelder 50a; Maillet 71.1; Kees Pannekeet LEI.1: oord.; 

J.C. van der Wis / T.Passon, Leiden 2.32.1.

Bodemvondst Gj Bras.

Enkelzijdig geslagen kerkelijke loodje/penning twv 6 stuiver.

Verplooide boord/rand.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 6 gram.

Afmeting: 21 mm. x 21 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: Ca. eind 16e eeuw, begin 17e eeuw.

Voorzijde: Gelegen op een vierkant plaatje.

Een geparelde rand in schildvorm.

In drie regels:

LEY / IHS / DEN

Leiden Ihs

Ter weerszijden van de letters IHS

De waardebepaling 6 / S

Zes stuiver

Keerzijde: Blanco.

Bodemvondst Gj Bras.

Avondmaals-loodje met bijbelse voorstelling.

Lutherse gemeente Leiden.

Materiaal: Lood.

Massa: 15 gram.

Diameter: 32 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: Ca. 17e eeuw. (Jaartal niet meer leesbaar)

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.
In zeven regels:
* / TESSERA / COMMVNICAT / ECCL AVGVSTA / CONFESSIONIS / QVAE ESTLVGD / BATAVORVM / jaartal ***

Keerzijde: Binnen een parelrand, en verkleinde cirkel.
Christus tussen zeven kandelabers,
die verschijnt aan de voorovergebogen Johannes.
(Voorstelling uit het "Laatste oordeel")
Omschrift:
SIGI ° LUTH ° ECCL ° LEYD

Lit: Museum De Lakenhal nr. 891.1; Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Leiden.

Avondmaal-loodje/penning Lutherse Gemeente.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: Onbekend.

Diameter: 30 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.
Datering: 1701

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een gaande zwaan, naar rechts.

Symbolisering voor Martin Luther.

Het gesplitste jaartal, ter weerszijden van de zwaan.

17 / 01

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een staande kandelaar op globe/wereldbol.

Symboliseert de uitspraak van Christus "Ik ben het licht der wereld".

Lit.: Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Leiden,Avondmaalspenning Lutherse Gemeente; Harry Donga, Geslagen verbeelding: Lutherse penningen in Nederland, pag.16 "De lutherse gemeente van Leiden is nog altijd in bezit van de mal waarin de loodjes gegoten werden met het jaartal 1701".

Bodemvondst, Mehmet Oguzhan Irmak.

(Enkelzijdige) Buurt/wijk-penning St-Jacobsrijk, Oud Leiden.

De juiste functie/plaats/datering voor deze penning is onbekend.

Lichte (ploeg)schade.

Materiaal: Lood.

Massa: 30,31 gram.
Diameter: 37 mm.
Datering: z.j. Ca. 18e à19e eeuw.
Plaats: z.pl. Oud-Leiden (wijk 26).

Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel,

En bladkrans/tulpenkrans.

Het omschrift:

DE BVERT VAN ST IACOBSRYCK . 

De buurt van St-Jacobsrijk.

Centraal op het veld,

niet nader te bepalen onderwerp/thema

Keerzijde: Blanco.

Ingekraste letters/cijfers.

X X X

Historiepenning op het overlijden van Pieter Adriaansz. van der Werff (1529-1604)

Burgemeester tijdens het beleg van Leiden, commisaris voor de proviandering van het leger.

Zeemmaker en bontwerker van beroep.

Materiaal: Tin. 

Massa: Onbekend.

Diameter: 48,8 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Graveur/ontwerper: Jan Smeltzing (1656-1693)
Datering: z.j. Ca. 1670-1693

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

De buste van Pieter Adriaansz. van der Werff naar rechts.

Kort haar, snor en kinbaard.

Een wambuis met platte plooikraag, gesloten met twee knopen.

Om de hals een lint, met ruitvormige hanger.

Omschrift:

PETRUS ADRIANI WERFIUS .  NAT : L : I529. OBIT I604 .

Onder de buste/borststuk , de naam van de ontwerper.

I : SMELTZING . F .

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

In zeven regels:

 Dit s VAN DE WERF die Leidsé held,

Diens ta(a)i geduld het spaans geweld

   Manmoedig keerde van de vesten.

   Als pest, en honger t hert bestreed,

   En t muitende volk geen uitstel leed,

          Bood hy syn vlees, en bloed

                       ten besten.

Boven de tekst, Een slang in cirkelvorm naar links die in eigen staart bijt.

Doorstoken met een palmtak en eikentak.

De takken amengebondenmet een lint.

Onder de tekst, stadspanorama van de stad Leiden.

Bodemvondst, Serge Meijers.

Geklopte enkelzijdige penning/loodje met cijfers.

De juiste functie/plaats/datering voor deze penning/loodje is onbekend.

Materiaal: Lood.

Massa: 15,51 gram.
Diameter: 39.22 mm. Dikte: 1.47 mm.
Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.
Plaats: z.pl. Leiden (?).

Voorzijde: Gelegen op het veld.

De ingeklopte cijfers 62

Onder de cijfers, in kruis-vorm geslagen cijfers 1 1

Keerzijde: Blanco.

Mogelijks tonen de gekruiste en ingeslagen cijfers 1,  de gekruiste sleutels voor uit het wapen van de stad Leiden.Bovendien zijn de cijfers 1 merkbaar kleiner van formaat dan de geslagen cijfers 62.

Daar deze penning/loodje werd teruggevonden in de regio Leiden, kan dit aannemelijk zijn.

Enkelzijdige penning voor één emmer duinwater.

Materiaal: Zink.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Ca. 4,5 gram.

Diameter: Ø 35 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.
Datering: z.j. 1877

Voorzijde: Gelegen op het veld.

Twee gekruiste sleutels.

Naar het wapen van Leiden.

Ter weerszijden van de sleutels, de letters.

S / L

Keerzijde: Doordruk van de voorzijde.

Lit.: Collectie museum de Lakenhal, Inventarisnummer 758.1-758.26.

Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Leiden. Penning voor een emmer duinwater.

Zinken ronde en geklopte penning, ter waarde van 1 cent welke recht gaf op één emmer duinwater. 

Keerzijde: Binnen een opgehoogde boord.

Een fijne gladde cirkel.

Een vuurijzer/vuurslag, gelegen op een Bourgondisch kruis.

De kruisbenen lopen door, de fijne cirkel en raken de buitenboord.

Bodemvondst, Serge Meijers.

Penning/loodje Leidse Wijk A 

De juiste functie/datering van deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood.

Diameter: 18,75 mm.

Massa: 5,16 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.

Datering: z.j. Ca. 17e eeuw à 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
kerkgebouw getopt met een kruis.

Naast de toegangsdeur zijn geen ramen/lijnen te zien.

Wat in andere penningen van dit type wel merkbaar is.

Centraal een (passer) punt. 

Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel.
De gotische letter A

Naar ingedeelde wijk A


Lit.: Allex Kussendrager, "De Beeldenaar" November/December 2012 36e jaargang nr 6; www.loodjes.nl Armenpenningen van Leiden; David Powell, Leaden Tokens Telegraph # 131.

Bodemvondst, Wouter van den Bos.

Penning/loodje Leidse Wijk A 

De juiste functie/datering van deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood.

Diameter: Ca. 18 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.

Datering: z.j. Ca. 17e eeuw à 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
kerkgebouw getopt met een kruis.

Naast de toegangsdeur zijn geen ramen/lijnen te zien.

Wat in andere penningen van dit type wel merkbaar is.

Centraal een (passer) punt. 

Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel.
De gotische letter A

Naar ingedeelde wijk A

Centraal, een (passer) punt.


Lit.: Allex Kussendrager, "De Beeldenaar" November/December 2012 36e jaargang nr 6; www.loodjes.nl Armenpenningen van Leiden; David Powell, Leaden Tokens Telegraph # 131.

Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
de letter B

Centraal een (passer) punt, weggewerkt in de letter B.


Bron: Allex Kussendrager, "De Beeldenaar" November/December 2012 36e jaargang nr 6.

Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
de letter C

Centraal een (passer) punt.


Bron: Allex Kussendrager, "De Beeldenaar" November/December 2012, 36e jaargang nr 6.

Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
de letter E

Wijk E

Lit.: Allex Kussendrager, "De Beeldenaar" November/December 2012, 36e jaargang nr 6; www.loodjes.nl Armenpenningen van Leiden; David Powell, Leaden Tokens Telegraph # 131.

Bodemvondst, Robbert Velt.

Kerkelijke penning hoofdkerk St-Pieter Leiden.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: onbekend.

Diameter: 13 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.

Datering: z.j. Ca. eind 16e begin 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een parelrand versiering.
De waardebepaling voor 1 stuiver.

I ST.

Boven de letters, de gekruiste sleutels uit het wapen van Leiden.

Keerzijde: Centraal op het veld.

Een staande figuur.

geflankeerd met de letters S / P (?)

Sint Pieter.

Bodemvondst, Slowstart (B.V.W.)

Turf-penning , voor wijk D 

Materiaal: Lood:tin legering

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 25 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: 1717

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel/ boord.

Twee gekruiste sleutels.

Het wapen van de stad Leiden.

Omschrift:

❀ LEYDEN IN HOLLANT

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel/ boord.

Centraal de letter

D

Omsloten met een parelcirkel.

Omschrift:

ARM TURF LOOD

      . 1717 .

Er zijn diverse loodjes gekend met verschillende letters, en verwijzen mogelijks naar een wijk. En er zijn ook vierkante tufloodjes gekend zoals het ronde type.

Turf-penning van het armenhuis " Sitten Huys".

Materiaal: Tin

Massa: 13, 60 gram.

Diameter: 29 mm. x 29 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: 1809

Voorzijde: Binnen een versierde vierkante boord.

Het wapen van de stad Leiden in ruitvorm.

Boven het wapen, LEYDEN

Onder het wapen, IN  . HOLLAND

Keerzijde: Binnen een versierde vierkante boord.

Centraal binnen een ruit, het monogram S H

Sitten Huys 

Omsloten met een vierkantig omschrift in vier balken.

GOED VOOR / EEN / TON TURF / 1809

Lit.: Nahuys pl. X nr. 70; Pelsdonk, pag.174 nr. 066; Minard-Van Hoorebeke; pag 171-172 nr. 313; Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Turf- of armenpenning van Leiden.

Minard-Van Hoorebeke beschrijft de keerzijde foutief, met vermelding " In het veld een overhoeks staande vierkant waarin het lettermerk IHS", wat niet met de letters op de penning overeenkomt, en een totaal andere betekenis heeft.

Enkelzijdige (Turf ?) penning stad Leiden.

Voorzien van ingeklopte cijfers.

Schade door slagbarsten.

Materiaal: Lood.

Massa: onbekend.

Diameter: 40 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: z.j. Ca. eind 17e, begin 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Het wapen van de stad Leiden.

Ter weerszijden geflankeerd met de letter T / T

Turf Teken (?)

Onderaan, de ingekopte cijfers J8

Volgnummer 18

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Allex Kussendrager, www.loodjes.nl (Leiden).

Bodemvondst, Wouter van den Bos.

Enkelzijdige (Turf ?) penning stad Leiden.

De juiste functie/datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood.

Bewerking: Geklopt wapen.

Massa: 33,55.

Diameter: Ø 42 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: z.j. Ca. eind 17e, begin 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Het geklopt wapen van de stad Leiden.

Ter weerszijden geflankeerd met de letters 

T / T

Turf Teken (?)

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Allex Kussendrager, www.loodjes.nl (Leiden).

Voor en keerzijde blanco, voor het aanbrengen van een volgnummer.

Mogelijks gebruikt voor bedeling van turf, aan armen.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

In twee regels:

SCHAKE / LAARS

Boven de tekst een bolletje/punt.

Centraal tussen de regels klop met Romeinse cijfers VIII

Vergunning voor het vissen met schakelnetten in de Vroonwateren van Leiden.

"Schakelaars" is een visvangst-techniek, waarbij een net met drie lagen vertikaal op de rivier word geplaatst. De mazen van de binnenlaag zijn fijner dan de buitenlagen.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

VLOUWERS

Boven de tekst een bolletje/punt.

Klop met Romeinse cijfers VIII

Vergunning voor het vissen in de Vroonwateren van Leiden.

"Vlouwers" is een visvangst-techniek, waarbij een dwars staande net op de rivier word geplaatst.

Schutters-penning stad Leiden.

Materiaal: Zilver (Ag)

Massa: onbekend.

Diameter: 27 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Graveur/stempelsnijder: Willem Hoornborstel (Wapensnijder van de stad Leiden)

Datering: 1652

Voorzijde: Binnen een geparelde cirkel.

Gekroonde  staande getongde leeuw, met geheven zwaard.

De staart naar buiten gekeerd.

Het wapenschild van de stad Leiden vasthoudend in de linker poot.

Omschrift:

PVGNO ❀ PRO ❀ PATRIA

Pugno pro patria

Ik strijd voor het vaderland.

(Embleemspreuk van de 17e eeuwse Admiraliteiten)

Keerzijde: Binnen een geparelde cirkel.

Twee gekruiste musketten.
De gesplitste leters, ter weerszijden van de buksen voor de stad Leiden.

LEY / DEN

Omschrift met jaartal:

SCHVTTERSPENNING . 1652 .

Schutterspenning 1652

Lit.: W.F. van Zegveld; Zilveren Schutterspenningen van Leiden, pag 51-67.

De schutterspenning was een beloning voor de deelname aan de wapenschouwing en  ommegang van de schutterij.

Na afloop kregen de schutters hun "Lood" (tot en met 1645) vanaf 1646 verkreeg men een zilveren penning. 

En was inwisselbaar tegen 10 stuivers. De zilverwaarde van de penning.

Uit de collectie, Jacob Vandenberghe.

Prijs-penning schutterij Leiden.

Voor een groene vogel/gaai.

Vervaardigd uit een 2 Sol munt, Lodewijk XVI.

Gegraveerd en geklopt.

Lichte slagbarsten.

Materiaal: (Klokken) Brons.

Massa: onbekend.

Diameter: 32 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: 1796

Voorzijde: Gelegen op een afgevijld muntvlak, van een 2 Sol munt.

Muntzijde, Frygische muts op zuil, omsloten met eikentakken.

Het gegraveerde wapenschild van de stad Leiden.

Centraal, de letter P

Prijs (?)

Onderaan het jaartal 1796

Keerzijde: Gelegen op een afgevijld muntvlak.

Muntzijde, buste Lodewijk XVI naar links.

Ingeklopte tekst in vier regels:

     PRYS 

 GROENEN 

    SCHIET

CONCOURS

De gaaisprang/wip, telt 30 of 36 vogels/gaaien.

Waarvan, 1 hoofdvogel of top.

Twee  zijvogels en twee kalle-vogels.

De bovenste lat telt 10 of acht vogels/gaaien.

De middenste lat telt 12 of 10 vogels/gaaien.

Onderste lat telt 14 of 12 vogels/gaaien.

De onderste drie latten, worden voorzien van gekleurde vogels/gaaien.

Waaronder rode, witte en groene.

Bij wedstrijden, worden de rode en groene gaaien aanzien als prijzen.

De gekleurde vogels/gaaien worden opgestoken naar gelang het prijzenpakket.

Waalse Diaconie Leiden.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Licht decentrisch geslagen.

Turfpenning/overnachtingspenning/toevluchtshuis ?

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Ca. 14 gram.

Diameter: Ø 33 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: 1758

Voorzijde: Binnen een parelcirkel/boord.

Een klein gebouw met toegangspoort, en luik op het verdiep.

Het gebouw voorzien van muurankers, en brandgevels.

De omgeving beklinkert.

In de afsnede het jaartal

. 1758 .

Keerzijde: Binnen een parelcirkel/boord.

Twee gekruiste gotische sleutels uit het wapen van de stad Leiden.

De baarden van de sleutels naar buiten gericht.

Ter weerszijden van de sleutels de letters

P / W

Pauvres Wallon

Waalse Armen.

Tussen de sleutels, bovenaan het nummer

97

Lit.: Teylers Museum Objectnr.TMNK 02048.

Museum De Lakenhal, nr. 782.

Minard-Van Hoorebeke, Description de Méreaux et Jetons de Présence, etc. Gildes et Corps de Métiers Èglises, etc. Gent 1878 Leyden pag.173-174 nr.318.

Waalse Diaconie Leiden.

Twee insnijdingen voor ontwaarding ?

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Geslagen.

Massa: 14,30 gram.

Diameter: Ø 35 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Datering: 1758

Voorzijde: Binnen een parelcirkel/boord.

Een trekschuit naar rechts varende.

Links boven de schuit, een stralende zon.

In de afsnede het jaartal

. 1758 .

Keerzijde: Binnen een parelcirkel/boord.

Twee gekruiste gotische sleutels uit het wapen van de stad Leiden.

De baarden van de sleutels naar buiten gericht.

Ter weerszijden van de sleutels de letters

P / W

Pauvres Wallon

Waalse Armen.

Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de Méreaux et Jetons de Présence, etc. Gildes et Corps de Métiers Èglises, etc. Gent 1878 Leyden pag.173 nr.317.

Met deze penning konden aangesloten armen van de Waalse Gemeente, gebruik maken van vervoer op de schuiten dewelke de Waalse Gemeente in haar bezit had.