Penning op het overlijden van Paus Clemens VII

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: 4,68 gram.

Diameter: 28,7.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1534

Voorzijde: Binnen een dubbele parelcirkel.

Het omschrift: 

✠ EGO COGITO + COGITATIONES + PACIS

Mijn gedachten zijn gedachten van vrede,

(de legende loopt door in de keerzijde)

Centraal op het veld.

Een op een troon gezeten, keizer Karel V.

Gekroond, in de linkerhand een Rijksappel.

In de rechterhand, een zwaard.

Keerzijde: Binnen een dubbele parelcirkel.

Het omschrift:

AFFLICTIONIS + AVTHOR + AFFLIGATVR :

Vervolg op de legende voorzijde:

(Mijn gedachten zijn gedachten van vrede)

en niet van verdrukking, je zal me aanroepen.

Gelegen op het veld:

Het gekroond, en ruitvormig wapenschild van Karel V.

In de vrijstaande kwartieren het jaartal.

I / 5 / 3 / 4

Lit.: Feuardent, tome 3, pag.212-213 nr.13641; Dugniolle, 1293; De Coster, 43;

J. Oudaan, Nederlandsch leg-geld of rekenpenningen (1670) 1534;

Van Mieris II, pag.400 nr.1.

Keerzijde: Monogram in gotische letters IHS

Bovenaan het muntmeesterteken (handje)

Lit: Joseph de Beer, Méreaux Anversois 1929, pag 40 nr. 33; Minard-Van Hoorebeke, Geldmunters Antwerpen pag.2.1.

Begrafenis penning.

Koninklijk Aartsbroederschap van de Gelovige Zielen.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 34 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: z.j Ca. 1772-1773

Voorzijde: Binnen een parelrandversiering.

Doodshoofd met gekruiste beenderen.

Gelegen op een gekruiste schop en maaizeis.

Boven de schedel een zandloper.

Onderaan, het handje voor Antwerpen.

Keerzijde: Binnen een parelrandversiering.

Klein doodshoofd, met gekruiste beenderen.

In drie regels:

REQUIES / CANT . IN / PACE

Voluit: Requiescant in pace

Wat wil zeggen: Moge hij/zij in vrede rusten.

(Meestal afgekort tot R.I.P.)

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois 1929, pag 89-90 nr. 35 ; Minard-Van Hoorebeke, Lijkdienstpenning voor brood pag 40 nr.88.

De broederschap d' Archiconfrérie royale des Ames du Purgatoire werd in 1683 opgericht door Mgr. Jean-Ferd. de Beughem naar aanleiding van een brief ontvangen van Karel II, koning van Spanje.

Bodemvondst, Peter D'Haese.

Begrafenis(?) penning.

O.L.V. Kathedraal Antwerpen.

Licht decentrisch gegoten.

Gefragmenteerd aan de rand.

Materiaal: Lood.

Massa: 7,60 gram.

Diameter: 22,19 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: z.j. eind 15e eeuw, begin 16e eeuw.

Voorzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.

Een opstaande hand.

Omsloten met een doornenkroon.

Keerzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.

Centraal op het veld.

Het Romeinse cijfer I

Waardebepaling 1 (?)

Begrafenis/kist penning.

Voorzien van een klop.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 25 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: z.j. begin 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

Het wapenschild van de stad Antwerpen.

Omsloten met een omschift, de legende gaat verder op de keerzijde.

✠ VVAT . IS . DIT . LEVEN . MEER

Wat is dit leven meer

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Centraal op het veld, de grote letter K

Kist

Rechts van de letter, een klop met Romeins cijfer I

Centraal, een (passer) punt.

Omsloten met het omschrift:

✠ DAN DAMP . DIE . VERGAET .

(Wat is dit leven meer) dan damp die vergaat.

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois 1929, pag.168 nr. 107; G. van Orden, spreekt hier mogelijks "de letter K staat (waarschijnlijk) voor een Kaars", Pl XII nr.11.

Begrafenis penning.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: z.j. eind 16e eeuw, begin 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld, binnen een fijne gladde cirkel.

Het Romeinse cijfer I

Omsloten met een naar rechts draaiende,

en gesloten bladerkrans.

Keerzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld.

Het wapenschild van de stad Antwerpen.

Omsloten met een versierde boord, bestaande uit:

Afwisselend tussen twee bladertakken, een kruisje.

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois 1929, pag 168,  nr. 110;

Minard- Van Hoorebeke, pag. 36, nr. 76.

Begrafenis penning.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1586

Voorzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld, binnen een fijne gladde cirkel.

Het Romeinse cijfer I

Omschrift:

(handje) ✠ .M.D.L.X.X.X.VI ✠ 

1586

Keerzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld.

Een open doodskist.

Omschrift:

x . COGITA . MORI . ✠ 

Wat wil zeggen: Herdenk mijn overlijden.

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois 1929, pag 167,  nr. 103.

Begrafenis penning (St-Jozef kerk ?)

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: 5 gram.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1606

Voorzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld, binnen een fijne gladde cirkel.

Het Romeinse cijfer I

Omschrift:

(handje) ANTVERPEN . 1606

Keerzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld.

Een open doodskist.

Omschrift:

x COGITA ★ MORI x

Wat wil zeggen: Herdenk mijn overlijden.

 Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois 1929, pag 171,  nr. 116; Minard-Van Hoorebeke, Begrafenis-penning der Sint-Jozefskerk pag 36-37 nr.78.

Begrafenis penning.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1606

Voorzijde: Binnen een parelrandversiering.

Centraal op het veld, binnen een fijne gladde cirkel.

Het Romeinse cijfers I . I

Omschrift:

(handje) ANTVERPEN . 1606

Keerzijde: Binnen een parelcirkel en gladde cirkel.

Het omschrift:

. IN . ANTWERPEN . ANNO . 1620
Centraal het stadswapen van Antwerpen.

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois (1929) pag. 172 nr. 122.

Keerzijde gelijk aan "Turf-penning" 1620.

Biecht-penning H. Sacrament.

Materiaal: Lood.

Massa: Onbekend.

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1543

Voorzijde: Binnen een twee gladde cirkels.

Het omschrift:

(handje) VERBVM . CARO . FACTVM . EST

Het woord is vlees geworden.

Centraal, een miskelk.

Waarboven een hostie zweeft.

Keerzijde: Binnen een dubbele gladde cirkel.

Het omschrift:

(handje) FACTVM . ANNO . DNI . 1543

Het jaar van de Heer 1543

Centraal, de ster van goed en kwaad.

Lit.: Minard -Van Hoorebeke, pag 35. nr.72; J. De Beer, pag.42-43 nr.165.

Deze penningen/méreaux werden na de biecht en communie uitgereikt aan de armen, die deze konden inruilen tegen brood of andere voedingsmiddelen.

De kapelaans of geestelijken, waren verplicht om jaar na jaar de werkelijke aanwezigheid van de armen te controleren op hun biecht en communie.

Deze penning/méreaux uit 1543, was de eerste die in alle parochies van de stad werd gebruikt. Later voegde men kloppen toe op de penning met diverse jaartallen (tot 1570) en met kloppen (letter) van de respectievelijke parochie.

Keerzijde: Binnen een parelrand.

En een fijne binnencirkel, het muntteken (handje) doorbreekt de cirkel.

Centraal de letter B

Brood

Onder de letter, het jaartal 1582

Omschrift:

. DANCKT . GOD . VAN . AL . (handje)

Lit.: Minard -Van Hoorebeke, pag 29. 54; De Beer 98; Dugniolle 2919.

Het omschift bij Minard staat verkeerdelijk weergegeven.

Namelijk, D'HEER.MAEKT.ARMEN. RYCK

Een totaal andere zinsbepaling en begrip.

Keerzijde: Binnen een parelrand.

En een fijne binnencirkel,

het muntteken (handje) doorbreekt de cirkel.

Centraal de letter B

Brood

Onder de letter, het jaartal 1605

Omschrift:

. DANCKT . GOD . VAN . AL  (handje)

Lit.: Minard -Van Hoorebeke, pag 29. 55.

Keerzijde: Binnen een parelrand.

En een fijne binnencirkel,

het omschrift:

( handje) . DANCK . GOD . VAN . AL .

Centraal, de aan elkaar verbonden letters AB

Armen Brood

Met daaronder, het jaartal 

1666

Lit.: Minard -Van Hoorebeke, pag 30. nr.57; Joseph De Beer, Méreaux Anversois, pag.172 nr.124.

Brood-penning Armen-Kamer Antwerpen.

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: 5 gram.

Diameter: 24 mm.

Datering: 1677

Slagplaats: Antwerpen.

Voorzijde: Binnen een parelrand.

Het stadswapen van Antwerpen.

Omschrift:

+ D . HEER . MAEKT  ARM . EN . RYCK

In de afsnede, het jaartal 1677

Keerzijde: Binnen een parelrand.

En een fijne binnencirkel,

het omschrift:

( handje) . DANCK . GOD . VAN . AL .

Centraal, onder en boven de letters  A ❀ B versieringen.

Armen Brood

Lit.: Minard -Van Hoorebeke, pag 30. nr.58; Joseph De Beer, Méreaux Anversois, pag.172 nr.125.

Brood-penning Armen-Kamer Antwerpen.

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: Onbekend.

Diameter: 26 mm.

Datering: 1708

Slagplaats: Antwerpen.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Het stadswapen van Antwerpen.

Omschrift:

❀ DEN . HEER . MAECKT  ARM . EN . RYCK

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

het omschrift:

 DANCKT . GODT . VAN . AL . 1708 .

Centraal, de letter B

 Brood

Lit.: Minard -Van Hoorebeke, pag 30. nr.56; Joseph De Beer, Méreaux Anversois, pag.173 nr.127.

Méreaux/penning op brasserie "Het Burgondisch Kruys".

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: 2,96 gram.

Diameter: 26 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1567

Voorzijde: Binnen een parelrand.

Gekroond Bourgondisch stokkenkruis.

Ter weerszijden het gesplitst jaartal 15 / 67

In het onderste kwartier, een vuurbol/flints

Met wegspringende vuurvonken.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Het monogram Hv

Tussen twee gladde fijne cirkels.

Ter hoogte van de letters, 

ter weerszijden een vuurijzer met vuurbal/flints.

Daaronder wegspringende vuurvonken.

Boven de letter H, een handje.

De buitenbaan versiert met rozetten.

Lit.: RBN (1903) Donnet, Les Méreaux des Brasseurs D'Anvers, pag. 198, nr. 52.

Brasserie méreaux/penning (?).

De juiste functie/datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: z.j. Ca. eind 16e, begin 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een met punten/bolletjes versierde boord.

Staande man met kurras en helm naar rechts gewend.

Openwaaiende manteldoek.

In de rechterhand, een pijl.

In de linkerhand, een boog/schild (?)

Keerzijde: Centraal op het veld.

Het wapenschild van de stad Antwerpen.

Omsloten met een krans van bladertakken en bloemen.

Gildepenning Antwerpse droogscheerders.

Fabrikanten van zijde en satijn.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 28 mm.

Massa: 16,10 gram.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1769

Voorzijde: Binnen een kabelrand-versiering.

Een droogscheerdersschaar en scheerijzer, gekruist geplaatst.

Ter weerszijden de gesplitste gotische letters

C / A

Caffawerckers Antwerpen

Onder en boven het werkgerief,

het gesplitste jaartal

17 / 69

Keerzijde: Binnen een brede gladde boord,

Het wapenschild van de stad Antwerpen.

Omsloten met een parelcirkel.

Onder het wapen W 2

Wat staat voor wijk 2

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 11 afb.5; Joseph De Beer, RBN 1930, Méreaux Anversois deel II, pag. 111, nr.19.

Gildepenning Antwerpse graanhandelaars/kopers.

Materiaal: Koper.

Diameter: 28 mm.

Massa: 5,55 gram.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1605

Voorzijde: Op het veld, drie samengebonden korenaren.

Het gesplitste jaartal 16 / 05 ter weerszijden.

Omsloten met het omschrift:

handje GRAENCOOPERS GVLDE ❀

Graankopers gilde

Keerzijde: Centraal, het wapenschild van Antwerpen.

Omsloten met het omschrift:

handje ALDER ❀ HEYLIGEN ❀ 1605

Aller heiligen

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 20 afb. 33; Joseph De Beer, RBN 1930, Méreaux Anversois deel II, p 155, nr 238; Dugniolle 3603.

Kruiers-gilde penning Sint Andreas.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: 3,40 gram.

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: Antwerpen.

Datering: 1546

Voorzijde: Tussen een parelcirkel en gladde cirkel,

het omschrift:

SANCTVS :. A/NDREAS :. 

Sint-Andreas

Staande naar links gewende St-Andreas op ontblote voeten.

In de rechterhand, het martelaarskruis.

In de linkerhand zijn mantelkleed ophoudende.

Zowel de heilige als het St-Andreaskruis,

doorbreken de legende.

Keerzijde: Binnen twee gladde cirkel,

het omschrift:

(handje) GHEMAECKT . INT . IAER . VAN .

Op het veld, een kruiwagen, naar links.

Waarboven het jaartal 1546

Centraal, een (passer) punt.

Lit.: RBN 1930, Joseph De Beer, pag. 99, nr. 189;

Minard-Van Hoorebeke, pag. 11 nr.6.

R. Waerzeggers, EGMP jaarboeken 1997, De naties en hun betaalpenningen. pag 92.

Sint-Andries penning 1546, dienende als ontvangstbewijs voor het betalen van het inschrijvingsrecht, bij de kordewagenkruiers.

Kruiers-gilde penning Sint Andreas.

Voorzien van kop met letter P.

Slagbarst.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: 3,33 gram.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: Antwerpen.

Datering: 1546

Voorzijde: Tussen een parelcirkel en gladde cirkel,

het omschrift:

SANCTVS :. A/NDREAS :. 

Sint-Andreas

Staande naar links gewende St-Andreas op blote voeten.

In de rechterhand, het martelaarskruis. (St-Andreas-kruis)

In de linkerhand zijn mantelkleed ophoudende.

Zowel de heilige als het St-Andreaskruis,

doorbreken de legende.

Op het lichaam van de heilige, een ingekerfde golf.

Rechts, de ingeslagen/klop letter P

Keerzijde: Binnen een parelcirkel en gladde cirkel,

het omschrift:

(handje) GHEMAECKT . INT . IAER . VAN .

Op het veld, een kruiwagen, naar links.

Waarboven het jaartal 1546

Centraal, een (passer) punt.

Lit.: RBN 1930, Joseph De Beer, pag. 99, nr. 189; 

Minard-Van Hoorebeke, pag. 11 nr.6.

R. Waerzeggers, EGMP jaarboeken 1997, De naties en hun betaalpenningen. pag 92.

Sint-Andries penning 1546, dienende als ontvangstbewijs voor het betalen van het inschrijvingsrecht, bij de kordewagenkruiers.

Gildepenning "De vier gekroonden".

Gilde van Metselaars, steenhouwers, dakdekkers en plaveileggers.

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: 3,69 gram.

Diameter: 27 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1546.

Voorzijde: In een effen veld omzoomd met een dubbele effen cirkel.

Een staande steenhouwershamer tussen een truweel en een stamper.

Omschrift :

❀ CLAVDYV . NYCOSTRATVN . SIMPHORIANVN.

(de legende loopt door op de keerzijde)

Keerzijde: In een effen veld omzoomd met een dubbele effen cirkel.

Twee gekruiste soldeerbouten waarop een staande leidekkers-hamer ligt.

Omschrift :

Handje  CASTORIVM . DE . VIER . GHECROONDE . 1546 .

De naam van de vier gekroonde heilige martelaren Claudii, Nicostrati, Simproniani en Castorii. De "Pannonische steenhouwers".

Lit.: RBN 1930, Joseph De Beer, pag. 146, nr. 231; Minard-Van Hoorebeke, pag. 11, afb. 7; Dugniolle 1794 (foutief opgegeven als 1549)

Gildepenning "Sint Catherina".

Gilde van Voddenkooplieden.

Materiaal: Koper (Cu) .

Massa: 3,53 gram.

Diameter: 27 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1563.

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Staande en gekroonde H. Catharina van Alexandrië,

met losse haren naar links gewend.

De rechtervoet gesteund op het martelaarsrad.

In de rechterhand, een zwaard.

Het linkerhand gesteund op een karrewiel.

Ter weerszijden van de heilige de gesplitste letters S / K

Sint Katharina

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel,

en gesloten laurierkrans.

Een gekroonde opengewerkte verkoopstafel.

Boven de kroon een handje.

Ter weerszijden van de kroon,

het gesplitste jaartal 15 / 63

Lit.: Joseph De Beer, (RBN 1930) pag. 115 nr. 203; Minard-Van Hoorebeke, pag.13 nr.11; Van Orden Pl.8.6; Dugniolle 2367.

Minard-Van Hoorebeke, geeft deze aan als "Hertslederen broekenmakers" en beschrijft de tafel als "gekroond broekspanraam".

Koopmansgilde-penning St-Nicolaas,  Antwerpen.

Slagbarst.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 32 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1544

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

De heilige Sint-Nicolaas gezeten op een troon.

met mijter en nimbus.

Met de rechterhand, een zegenend gebaar.

In de linkerhand, een kromstaf naar binnen gewend.

De troon en heilige doorbreken de parelcirkel en legende.

Omschrift:

SANCTVS . / . NICOLAVS ✥

Sint Nicolaas

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Een weegschaal/balans.

De parelcirkel loopt door het ophangoog.

Ter weerszijden van de balansarm het gesplitste jaartal .1.5. / 4:4

Onder de schalen, een legeafsnede.

Omschrift:

KENT . V . SELVEN . EN . AENSIET . ENDE

Herken jezelf, en aanzie het einde.

Lit.: Joseph De Beer, (RBN 1930)  pag.157 nr.242. 

Koopmansgilde-penning St-Nicolaas,  Antwerpen.

Voorzien van klop, letter A.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 32 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1544

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

De heilige Sint-Nicolaas gezeten op een troon.

met mijter en nimbus.

Met de rechterhand, een zegenend gebaar.

In de linkerhand, een kromstaf naar binnen gewend.

De troon en heilige doorbreken de parelcirkel en legende.

Omschrift:

SANCTVS . / . NICOLAVS ✥

Sint Nicolaas

Keerzijde : Binnen een parelcirkel.

Een weegschaal/balans.

De parelcirkel loopt door het ophangoog.

Ter weerszijden van de balansarm het gesplitste jaartal :1:5: / 4:4

Tussen de weegschalen, 

een klop met de gotische letter A

Onder de schalen, een legeafsnede.

Omschrift:

KENT . V . SELVEN . EN . AENSIET . ENDE

Herken jezelf, en aanzie het einde.

Lit.: Joseph De Beer, (RBN 1930)  pag.157 nr.242.

Variant op KENT:V:SELVEN:EN:AENSIET..DENDE. (Nr.241)

Koopmansgilde-penning St-Nicolaas,  Antwerpen.

Voorzien van klop, handje.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 32 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1544

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

De heilige Sint-Nicolaas gezeten op een troon.

met mijter en nimbus.

Met de rechterhand, een zegenend gebaar.

In de linkerhand, een kromstaf naar binnen gewend.

De troon en heilige doorbreken de parelcirkel en legende.

Omschrift:

SANCTVS . / . NICOLAVS ✥

Sint Nicolaas

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Een weegschaal/balans.

De parelcirkel loopt door het ophangoog.

Ter weerszijden van de balansarm het gesplitste jaartal . 1.5. / 4:4

Tussen de weegschalen, 

een klop met een handje

Onder de schalen, een lege afsnede.

Omschrift:

KENT . V . SELVEN . EN . AENSIET . ENDE:

Herken jezelf, en aanzie het einde.

Lit.: Joseph De Beer, (RBN 1930)  pag.157 nr.242. 

Variant op KENT:V:SELVEN:EN:AENSIET..DENDE. (Nr.241)

Koopmansgilde-penning St-Nicolaas,  Antwerpen.

Voorzien van klop, letter M.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: 7,64 gram.

Diameter: 31 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1544

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

De heilige Sint-Nicolaas gezeten op een troon.

met mijter en nimbus.

Met de rechterhand, een zegenend gebaar.

In de linkerhand, een kromstaf naar binnen gewend.

De troon en heilige doorbreken de parelcirkel en legende.

Omschrift:

: . SANCTVS . / . NICOLAVS ✥

Sint Nicolaas

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Een weegschaal/balans.

De parelcirkel loopt door het ophangoog.

Ter weerszijden van de balansarm het gesplitste jaartal . 1.5. / 4:4

Tussen de weegschalen, 

een klop met de letter M

Onder de schalen, een lege afsnede.

Omschrift:

KENT . V . SELVEN . EN . AENSIET . ENDE:

Herken jezelf, en aanzie het einde.

Lit.: Joseph De Beer, (RBN 1930)  pag.157 nr.242; 

Foutief in Feuardent, Tome 3 pag.307 nr.14580a staat vermeld onder Luik.

Koopmansgilde-penning St-Nicolaas,  Antwerpen.

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu)

Massa: Onbekend.

Diameter: 25 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1548

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

De heilige Sint-Nicolaas gezeten op een troon.

met mijter en nimbus.

Met de rechterhand, een zegenend gebaar.

In de linkerhand, een kromstaf naar buiten gewend.

Omschrift:

S ❀ NICO / . LAVS

Sint Nicolaas

Keerzijde: Binnen een bladerkrans,naar links draaiende.

Een weegschaal/balans.

De bladerkrans loopt door het ophangoog.

Boven de balansarmen, ter weerszijden een Bourgondisch vuurijzer.

Flints/vuurvonken onder en boven de balansarmen.

Tussen de weegschalen, het jaartal.

1 . 5 . 4 . 8 .

Lit.: Joseph De Beer, (RBN 1930)  pag.158 nr.243.; 

Minard-Van Hoorebeke pag. 10 nr.3.

Méreaux/penning  Sint Elooi of Sint Eligius (?)

Smedengilde-penning (?)

Cijfer 5 in verf.

Materiaal: Koper.

Diameter: 30,5 mm.

Massa: 7,66 gram.

Aanmaakplaats: z.pl. (Antwerpen ?)

Datering: 1592

Voorzijde:  Binnen een parel cirkel. 

Een dubbele gladde cirkels.

De datering gesplitst en in retrograde.

15 /9Z

1592

Staande St Elooi/St Eligius  met mijter.

Getooid in bisschoppelijk gewaad.

De heilige, doorbreekt de binnencirkel.

En staat op de buitencirkel.

In de linkerhand, een kromstaf.

In de rechterhand, een opgeheven hamer.

Rechts van de heilige, het cijfer 5

In inkt of verf.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Gelegen op een banderol/lint zonder tekst.

Een gekroonde smidshamer.

Lit.: Dirks 133.5 

Bodemvondst, Nancy Van Orle.

Méreaux, type letters.

Aanwezigheid/presentie-penning (?)

Licht gefragmenteerd aan de rand.

De juiste functie/datering en plaatsbepaling voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood.

Massa: 2,1 gram.

Diameter: 20 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een zespas, met centraal een (rechter)hand.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een lang gevoet kruis.

In de kwartieren 1 en 3, de letters R / P

Wat mogelijks staat voor Reverdus Pater

Eerwaarde vader.

In de kwartieren 2 en 4, een palmtak.

Lit.: Minard-Van Hoorebeke Gelijkaardige voorzijde op pag. 28 nr.52.

Palmtakken komen voor in de heraldiek van abdissen.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Penning op de afbraak van de burg van Antwerpen.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bestaat ook in zilveren afslag.
Massa: 33,79 gram.
Diameter: 46,8 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.

Ontwerper: Jacques Jonghelinck 1530-1606
Datering: 1577.

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

Een staande naakte dame die de vrijheid symboliseert,

deels bedekt met een sluier.

In de linkerhand, een lang slagzwaard, met palmtak.

In de rechterhand een vrijheidshoed.

Onderaan een leeuw, naar links liggend.

De kop naar rechts gekeerd.

Tussen de leeuw en de vrijheidshoed.

Twee ineen geslagen handen, die samen een hart vasthouden.

Waaruit een olijftak groeit, omhangen met een kroon.

Ter weerszijden van het hart de gesplitste datering Z5 / 77

Rechts van de vrijheidsdame, verbroken ketens.

Omschrift:

VINDICATA LIBERT/AS CONCORDIA

Wat wil zeggen: Vrijheid door eendracht gewaarborgd.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Bovenaanzicht op de afbraak van de citadel/fort.

Omschrift:

RESTITVTIO .R.P. ANTWER.

Voluit: Restitutio Reipublicæ Antverpiensis

Wat wil zeggen: De herstelling van de vrijstaat van Antwerpen.

Lit.: Gerard van Loon, Beschryving der Nederlandsche historipenningen, Volume I, pag. 238; Teylers Museum, TMNK 00232.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Centraal, een groep onleesbare letters.

Lit.: Minard-Van Horebeke, pag. 34 afb. 69/70.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Presentie/tegenwoordheids- penning Onze Lieve Vrouw-kerk Antwerpen.

De juiste functie/datering voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood.

Massa: 4,66 gram.

Diameter: 23,4 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: z.j. Ca. 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een parel cirkel.

Staande gekroonde H. Maria met brede mantel.

Op de linkerarm, het gekroond kind Jezus met wereldbol.

In de rechterhand, een scepter.

Keerzijde: Binnen een parel cirkel.

Centraal, de letters.

BEGIN

Lit.: Minard-Van Hoorebeke, pag. 34 afb. 69/70.

Bodemvondst, Waldorf.

Penning/méreaux Onze Lieve Vrouw Kerk Antwerpen.

Materiaal: Brons.

Massa: Onbekend.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1636.

Voorzijde: Binnen een omschrift.

Handje  MEDIATRIX . NOSTRA .

Wat wil zeggen: Onze bemiddelaar.

In twee regels: Ω / MAR

Waarboven een verkortingsteken, de letters AR in ligatuur.

Wat wil zeggen: Maria.

Keerzijde: Binnen een omschrift.

Handje . ANNO . INCARNATIONIS . DNI . 1636

Wat wil zeggen: Bij de incarnatie 1636

Centraal tussen twee twee horizontale lijnen:

 T LOF

Onder en boven versiert met een zespuntige ster.

Lit.: Minard -Van Hoorebeke pag 33 afb.66 ; J De Beer, RBN 1930 pag 22, nr 147; Dugniolle 3911.

Mogelijks betreft dit een gildepenning, van de gilde "Onser Liever Vrouwen T'Loff.

Penning/méreaux Onze Lieve Vrouw Kerk Antwerpen.

Materiaal: Brons.

Massa: Onbekend.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.
Datering: 1636.

Voorzijde: Binnen een parelrand en gladde cirkel, het omschrift.

. Handje .  MEDIATRIX . NOSTRA .

Wat wil zeggen: Onze bemiddelaar.

In twee regels: Ω / MAR

Waarboven een verkortingsteken, de letters AR in ligatuur.

Wat wil zeggen: Maria.

Keerzijde: Binnen een parelrand en gladde cirkel, het omschrift.

. Handje . ANNO . INCARNATIONIS . DNI . 1636

Wat wil zeggen: Bij de incarnatie 1636

Centraal tussen twee twee horizontale lijnen:

 T LOF

Onder en boven versiert met een zespuntige ster.

Lit.: Minard -Van Hoorebeke pag 33 afb.66 ; J De Beer, RBN 1930 pag 22, nr 147; Dugniolle 3911.

Mogelijks betreft dit een gildepenning, van de gilde "Onser Liever Vrouwen T'Loff.

Penning/méreaux Onze Lieve Vrouw Kerk Antwerpen.

Geklopt met lelie.

Slagbarst.

Materiaal: Messing.

Massa: Onbekend.

Diameter: 22 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. O.L.V. kerk Antwerpen.
Datering: 1528

Voorzijde: Binnen een dubbele parelcirkel, het omschrift.

(Handje)  MARIA ° MATER ° GRATIE ° MAT

Wat wil zeggen: Maria gods, moeder van genade.

Interpunctie, ringetje.

Centraal in een gladde cirkel, de Gotische letter M

De letter geflankeerd ter weerszijden met een kruisje.

Onder de letter, een klop met lelie/fleur de lys.

Keerzijde: Binnen een  dubbele parelcirkel, het omschrift.

(Handje) ANNO ❖ INCARNATIONIS ❖  DNI  15Z8

Wat wil zeggen: Bij de incarnatie 1528

Centraal tussen twee twee horizontale lijnen:

 T LOF

Onder en boven versiert met een zespuntige ster.

Lit.: Joseph De Beer, RBN 1930 pag. 21- 22, nr 143; Minard -Van Hoorebeke pag.32 afb.64.

Bodemvondst, Tonnie (BVW).

Penning/méreaux Onze Lieve Vrouw Kerk Antwerpen (?).

Materiaal: Lood.

Massa: 12,90 gram.

Diameter: 22 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. O.L.V. kerk Antwerpen (?).
Datering: z.j. Ca. begin 16e eeuw.

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

Gelegen op het veld.

Een opgestoken rechterhand.

Keerzijde: Binnen een gladde boord, in twee regels.

De gotische minuskel letters Ω / Mr

Waarboven een verkortingsteken.

Wat staat voor: Maria .

Penning Rederijkerskamer "De Goudbloem".

De juiste functie voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: Onbekend.

Diameter: 35,8 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1623

Voorzijde: Omschrift tussen twee versierde cirkels.

❀ . GROEYENDE (bloem) IN (bloem) DEVGHDEN (goudsbloemen)

Centraal drie goudsbloemen met knoppen.

Omsloten met een krans van goudsbloemen,

onderaan dichtgebonden met een strik.

Keerzijde: Binnen een versierde buitenrand, en gladde cirkel.
Een versiert en leeg inscriptie-veld.

Bovenaan een engel, met in beide handen een lauwerkrans.

Links en rechts van de versierde cartouche,

een engel met palmtak.

Onderaan het gesplitst jaartal 16 / 23

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 22 en 23, nr 39.

Bodemvondst, Dirk de Jong.

Plaquette met wapenschild van Antwerpen.

Tinmerk/proefslag.

Geslagen klop in loden plaatje.

De juiste functie/datering van deze plaquette is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Afmetingen: 30 mm. x 30 mm.

Massa: 10,64 gram.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: z.j. Ca. begin 18e eeuw.

Voorzijde:  Binnen een parelcirkel.

Het wapen van Antwerpen.

Onder het wapen de initialen:

C V K

Carel van Kan, (Tinnegieter)

Keerzijde: Blanco.

Penning Onze Lieve Vrouw Kerk Antwerpen.

Uitbetalings-penning voor misdienaars.

Materiaal: Lood.

Massa: Onbekend.

Diameter: 24 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. O.L.V. kerk Antwerpen.
Datering: 1636

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

Twee wijnkannetjes, op een gesloten boek.

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

Op het veld, een brede schildvorm.

Waarin een rechthoekig compartiment.

Met de datering 1636

Onder en boven de rechthoek, een punt/bolletje.

Lit.: Minard-Van Hoorebeke pag. 33 -34, nr 68.

Méreaux/penning, St-André kerk.

Met data van de oprichting van de kerk in 1529.

De juiste functie, van deze méreau/penning is niet gekend.

Materiaal: Koper.

Diameter: 22 mm.

Massa: 2,62 gram.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1529.

Voorzijde:  Binnen twee parel-cirkels. 

Het omschift:

(handje) SCE + ANDREA x INTERCEDE x PRO + N

Voluit: Sancte Andreas intercede pro nobis. 

Sint-André bid voor ons.

Op het veld.

Gelegen op een Bourgondisch kruis.

Een vuurijzer/vuurslag, getopt met een klein kroontje.

Onder het vuurijzer, drie bolletjes/flints, die de vlammen voorstellen.

Daaronder tal van wegspringende vuurvonken.

Keerzijde: Binnen een dubbele parel-cirkel.

Het omschrift:

✥  ANNO + DOMINI + M + CCCCC + XXIX

In het jaar van 1529

Centraal op het veld, een klein vuurijzer/vuurslag.

Omgeven met wespringende vuurvonken.

Rond de vuurslag de letters:

L ★ O ★ F ★

Lit.: Joseph De Beer RBN 1931 Méreaux Anversois, pag.38-39, nr.164;

Dugniolle, 1230-1231.

Méreaux, op Sint Elooi Antwerpen.

Voorzien van een klop, letter A

Materiaal: Koper.

Diameter: 23 mm.

Massa: Onbekend.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1548.

Voorzijde:  Binnen een parel cirkel. 

Staande Sint Elooi met mijter.

Getooid in bisschoppelijk gewaad.

In de linkerhand, een kromstaf.

In de rechterhand, een hamer.

Ter weerszijden van de heilige, een rozet.

Omsloten, met het omschrift.

SINTE : LOII : IN DE ❖ BORCHT ❖ 

Keerzijde: Binnen een parel cirkel.

Een gekroonde smidshamer.

Geflankeerd ter weerszijden met een vuurijzer,

met wegspingende flints.

Omsloten met het omschrift:

TANTWERPEN : INT : IAER : 1548

Lit.: Joseph De Beer RBN 1930 Méreaux Anversois, pag. 164, nr. 247; Minard-Van Hoorebeke, pag. 12, nr. 08.

Méreaux, op Sint Elooi Antwerpen.

Voorzien van een klop, letter A

Kleine slagbarst in de rand.

Materiaal: Koper.

Diameter: 23 mm.

Massa: Onbekend.

Aanmaakplaats: Antwerpen.

Datering: 1528.

Voorzijde:  Binnen een parel cirkel. 

Staande Sint Elooi met mijter.

Getooid in bisschoppelijk gewaad.

In de linkerhand, een kromstaf.

In de rechterhand, een hamer.

Ter weerszijden van de heilige, een vierblad.

Omsloten, met het omschrift.

SINTE ° LOII ° IN DE ° bORCHT   

Keerzijde: Binnen een parel cirkel.

Een gekroonde smidshamer.

Geflankeerd ter weerszijden met een zespunt-ster.

Omsloten met het omschrift:

TANTWERPEN + INT + IAER + 15Z8

Lit.: Joseph De Beer RBN 1930 Méreaux Anversois, pag. 164, nr. 246.

Turf-penning.

Materiaal: Messing.

Massa: Onbekend.

Diameter: 18 mm.

Aanmaakplaats: Antwerpen.

Datering: 1508

Voorzijde: Omschrift tussen twee parel cirkels.

Het omschrift:

✠  DЄr ★ ЄrmЄn ★ TOrFTEIKЄn ★ handje ★

Op het veld, de gotische letter T

Keerzijde: Binnen twee gladde cirkels.

Het omschrift:
✠ In ★ ΛnTWЄrPЄn ★ ΛnnO ★ 1508

Centraal op het veld, een (rechter) hand.

Lit.: Joseph De Beer, Méreaux Anversois (1929) pag.163 nr. 94.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.
Het stadswapen van Antwerpen.
Omschrift:

X  . GEEFT . D . HERE . MIDDEL

Lit.: Minard -Van Hoorebeke pag. 31. 59.

Turf-penning.

Materiaal: Messing.
Massa: Onbekend
Diameter: 23 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1586

Voorzijde: Binnen een parelrand.

Het omschrift: 

DER . ERMEN . TORFTEEKEN

De kapitale letter T

Keerzijde: Binnen een parelcirkel en gladde cirkel.

Het omschrift:

 IN  ANTWERPEN  ANNO  1586
Centraal het stadswapen van Antwerpen.

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois (1929) pag. 167 nr. 105.

Turf-penning.

Materiaal: Messing.
Massa: Onbekend
Diameter: 23 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: 1620

Voorzijde: Binnen een dubbele parelrand.

Het omschrift:

✠ DER . ERMEN . TORF . TEEKEN
De kapitale letter T
De binnenzijde van de letter versiert met puntjes.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel en gladde cirkel.

Het omschrift:

. IN . ANTWERPEN . ANNO . 1620
Centraal het stadswapen van Antwerpen.

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois (1929) pag. 172 nr. 121; Minard -Van Hoorebeke pag. 31. nr 60.

Bodemvondst, Nancy Van Orle.

Penning aanwezigheid Zondag-school Antwerpen.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Diameter: 18 mm.

Massa: 7,2 gram.
Aanmaakplaats: Antwerpen.
Datering: z.j. Ca. eind 17e begin 18e eeuw.

Voorzijde:  Binnen een gladde cirkel.

In vier regels:

SON / DAGSCE / SCHO / LEN

Keerzijde: Onleesbare tekst in drie regels.

Lit.: Joseph De Beer RBN 1930 Méreaux Anversois, pag. 71, nr. 177. (SON/DAGSCE/SCHO/LEN // S./IVLIA/NVS)

Keerzijde: Binnen een parelcirkel en verhoogde rand.

De ingangspoort van de tentoonstelling.

Omschrift:

EXPOSITION UNIVERSELLE D'ANVERS

Onder het poortgebouw, het jaartal

1885

Lit.: Ch. Représentants 7.

Op 2 mei 1885 opende de eerste Wereldtentoonstelling van Antwerpen haar deuren.

De succesvolle onderneming liep tot 1 november 1885.

En kon rekenen op 14.472 exposanten, en telde 3.500.000 bezoekers.

Keerzijde: Binnen een gladde buitenrand.

Een dubbel gelijnde vierpas, 

de binnenvlakken gearceerd en versiert met krulmotief.
Centraal binnen een dubbele fijne cirkel,

De gotische letters h.v.

Penning op de heldhaftige verdediging door generaal Chassé op de Citadel van Antwerpen.

Materiaal: Tin.

Massa: 17,2 gram.

Diameter: 39,9 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1832

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

De kaart met de Citadel/kasteel van Antwerpen.

Onderaan de twee lunetten, St-Laurent en Kiel.

Met een gedeelte van de Schelde, en het bastion Montebello.

En de straatweg naar Boom.

(zogenaamde "Melkhuis")

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

In tien regels:

           ARX

  ANTVERPIENS 
       CONTRA
 INIVSTISSIMAM

AGGRESSIONEM

VIRTVTE BATAVA

 DUCE CHASSE

FORT DEFENSA 

 M. DECEMBRI

 MDCCCXXXII.

Omsloten met twee vruchtdragende laurierkransen, onderaan samengebonden met een lint.

Het kasteel van Antwerpen tegen de onrechtvaardige aanval met Nederladse dapperheid, onder bevel van Chassé manmoedig verdedigd. 

December 1832

Lit.: Dirks 465; P.O. van der Chijs, Tijdschrift voor algemeene Munt-en Penningkunde deel I 1838 pag 182 nr 43.

Penning/méreau inwisselbaar voor ziver.

Materiaal: Messing.

Massa: 3,9 gram.

Diameter: 23 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1586

Voorzijde: Binnen een parel cirkel.

Centraal, de grote letter G

Geld

Midden in de letter G een hand.

Omsloten met het omschrift:

. SINVS . ES . ET . IN . (handje)

Keerzijde: Binnen een parel cirkel.

Het stadswapen van Antwerpen.

Onder het wapen het jaartal 1586

Omsloten met het omschrift:

✠ SINEREM . REVERTERIS

Lit.: Joseph de Beer, Méreaux Anversois (1929) pag. 166-167 nr. 101.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Weldadigheid-penning uitgegeven door bisschop Jacob, Thomas, Jozef Wellens.

17e bisschop van Antwerpen 1776-1784

Materiaal: Koper (Cu).

Massa: 6,75 gram.

Diameter: 28,2 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1823

Voorzijde: Binnen een parel cirkel.

Een opstaand (rechts) hand.

Symbolisch voor de stad Antwerpen.

Omsloten met het omschrift:

❀ WELDAEDIGHEYD ❀ CATECHISMUS

Keerzijde: Binnen laulier-bladertakken.

Onderaan dichtgebonden met een strik.

Een bisschoppelijke mijter, met linten.

Waaronder de tekst en jaartal.

WELLENS

1823

Lit.: G. van Orden, Bijdragen tot de penningkunde (Numismatiek) van het Koningrijk der Nederlanden (1830) pag. 85-86 nr.8.

In 1823 richte bisschop Jacob Wellens een weldadigheidsfonds op. Bejaarden en armen die op zondag de Catechismus bijwonen, verkregen deze penning. En konden deze penning bij de plaatselijke bakkers omruilen voor een brood twv één stuiver.