Armenpenning St-Catherina Gasthuis 1573 (SCG 01)

Armenpenning twv kwart stuiver/oord, Sint Catherina/Katrijnengasthuis.

(Stads-oord Leiden)

Materiaal: Koper.

Massa: Onbekend.

Diameter: 20 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1573


Voorzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Het wapenschild van de stad Leiden.

Boven het wapen, het jaartal 1573

Ter weerszijden van het schild, telkens drie bolletjes/punten.

Omschrift:

. GEDENCKT + DEN + ARMEN .

Gedenk de armen

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel, en parelrand.

Een gekroond rad/wiel, met zes spaken.

De spaken, stellen zes vilmessen voor.

Centraal in het rad, een rechtopstaand zwaard.

Lit.: Van Gelder 50a; Maillet 71.1; Kees Pannekeet LEI.1: oord.;

J.C. van der Wis / T.Passon, Leiden 2.32.1.

Tijdens de "Tachtigjarige Oorlog" kwam het St-Catherina Gasthuis in financiële problemen. Het Gasthuis was gevestigd binnen de stad Leiden, en was een doorgangshuis voor arme vreemdelingen,bedelmonniken enz.

En was tevens een verpleeghuis geworden voor de zieken van de stad Leiden.

Aan het Gasthuis, was een kerk, pesthuis en "Dolhuis" verbonden.

De Gasthuismeesters, verzochten de Staten van Holland om munten te mogen slaan ter waarde van een kwart stuiver en een halve stuiver.

Op 17 augustus 1573 kwam de machting af slechts oorden te mogen aanmunten.

De voorwaarden die aan het gebruik van het armengeld werden gesteld, en binnen Leiden zouden circuleren. Zij werden echter veelvuldig vervalst en ook buiten Leiden in het geldverkeer aangetroffen. Dit zorgde ervoor dat de armenpenningen/stadsmunten in 1576 werden ingetrokken.

 

 

Armenpenning St-Catherina Gasthuis 1573 (SCG 02)

Bodemvondst, Serge Meijers.

Armenpenning twv kwart stuiver/oord, Sint Catherina/Katrijnengasthuis.

(Stads-oord Leiden)

Materiaal: Koper.

Massa: 0,92 gram.

Diameter: 18,2 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1573


Voorzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Het wapenschild van de stad Leiden.

Boven het wapen, het jaartal 1573

Ter weerszijden van het schild, telkens drie bolletjes/punten.

Omschrift:

 . GEDENCKT + DEN + ARMEN .

Gedenk de armen

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel, en parelrand.

Een gekroond rad/wiel, met zes spaken.

De spaken, stellen zes vilmessen voor.

Centraal in het rad, een rechtopstaand zwaard.

Lit.: Van Gelder 50a; Maillet 71.1; Kees Pannekeet LEI.1: oord.; 

J.C. van der Wis / T.Passon, Leiden 2.32.1.

Armenpenning St-Catherina Gasthuis 1573 (SCG 03)

Bodemvondst, Gj Bras.

Armenpenning twv kwart stuiver/oord, Sint Catherina/Katrijnengasthuis.

(Stads-oord Leiden)

Materiaal: Koper.

Massa: 4 gram.

Diameter: 21 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1573


Voorzijde: Binnen een parelcirkel, en gladde cirkel.

Het wapenschild van de stad Leiden.

Boven het wapen, het jaartal 1573

Ter weerszijden van het schild, telkens drie bolletjes/punten.

Omschrift:

 . GEDENCKT + DEN + ARMEN .

Gedenk de armen

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel, en parelrand.

Een gekroond rad/wiel, met zes spaken.

De spaken, stellen zes vilmessen voor.

Centraal in het rad, een rechtopstaand zwaard.

Lit.: Van Gelder 50a; Maillet 71.1; Kees Pannekeet LEI.1: oord.; 

J.C. van der Wis / T.Passon, Leiden 2.32.1.

(Armen) loodje/penning 6 stuiver.

Bodemvondst Gj Bras.

Enkelzijdig geslagen kerkelijke loodje/penning twv 6 stuiver.

Verplooide boord/rand.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 6 gram.

Afmeting: 21 mm. x 21 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: Ca. eind 16e eeuw, begin 17e eeuw.


Voorzijde: Gelegen op een vierkant plaatje.

Een geparelde rand in schildvorm.

In drie regels:

LEY / IHS / DEN

Leiden Ihs

Ter weerszijden van de letters IHS

De waardebepaling 6 / S

Zes stuiver

Keerzijde: Blanco.

 

Avondmaal-loodje Lutherse gemeente Leiden.

Bodemvondst Gj Bras.

Avondmaals-loodje met bijbelse voorstelling.

Lutherse gemeente Leiden.

Materiaal: Lood.

Massa: 15 gram.

Diameter: 32 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: Ca. 17e eeuw. (Jaartal niet meer leesbaar)


Voorzijde: Binnen een parelcirkel.
In zeven regels:
* / TESSERA / COMMVNICAT / ECCL AVGVSTA / CONFESSIONIS / QVAE ESTLVGD / BATAVORVM / jaartal ***


Keerzijde: Binnen een parelrand, en verkleinde cirkel.
Christus tussen zeven kandelabers,
die verschijnt aan de voorovergebogen Johannes.
(Voorstelling uit het "Laatste oordeel")
Omschrift:
SIGI ° LUTH ° ECCL ° LEYD


Lit: Museum De Lakenhal nr. 891.1; Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Leiden.

Avondmaals-loodje Lutherse Gemeente Leiden 1701

Avondmaal-loodje/penning Lutherse Gemeente.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: Onbekend.

Diameter: 30 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.
Datering: 1701


Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een gaande zwaan, naar rechts.

Symbolisering voor Martin Luther.

Het gesplitste jaartal, ter weerszijden van de zwaan.

17 / 01

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Een staande kandelaar op globe/wereldbol.

Symboliseert de uitspraak van Christus "Ik ben het licht der wereld".

Lit.: Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Leiden,Avondmaalspenning Lutherse Gemeente; Harry Donga, Geslagen verbeelding: Lutherse penningen in Nederland, pag.16 "De lutherse gemeente van Leiden is nog altijd in bezit van de mal waarin de loodjes gegoten werden met het jaartal 1701".

Buurt/wijk-penning St-Jacobsrijk.

Bodemvondst, Mehmet Oguzhan Irmak.

(Enkelzijdige) Buurt/wijk-penning St-Jacobsrijk, Oud Leiden.

De juiste functie/plaats/datering voor deze penning is onbekend.

Lichte (ploeg)schade.

Materiaal: Lood.

Massa: 30,31 gram.
Diameter: 37 mm.
Datering: z.j. Ca. 18e à19e eeuw.
Plaats: z.pl. Oud-Leiden (wijk 26).

Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel,

En bladkrans/tulpenkrans.

Het omschrift:

DE BVERT VAN ST IACOBSRYCK . 

De buurt van St-Jacobsrijk.

Centraal op het veld,

niet nader te bepalen onderwerp/thema

Keerzijde: Blanco.

Ingekraste letters/cijfers.

X X X

Buurt/wijkpenning Looiersbuurt (?)

Buurt/wijk-penning Looiersbuurt (?) Leiden.

De juiste functie/plaats/datering voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Koper.

Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 23 mm.

Datering: z.j. Ca. 17de eeuw.
Plaats: z.pl. Oud Leiden, Looiersbuurt (?).

Voorzijde: Gelegen in het veld.

Het gekroond ingedeukt wapenschild van de stad Leiden,

met afhangende linten.

Boven de kroon, tegen de rand.

                 LEYDEN

Keerzijde: Gelegen in het veld.

Het gekroond ingedeukt wapenschild van buurt,

met afhangende linten.

In het veld, drie hertenkoppen met gewei.

Lit.: Historische vereniging Oud Leiden, 206 Looiersbuurt. gesticht in 1648, gesplitst deel van de Baronie Hogeveen.

Collectie, Nederlandse Bank. Identificatie GP-00544, opgegeven als mogelijk Koestraat.

Brood/koren-penning, Leiden (?) 1758

Bodemvondst, Jan Ooms.

Welzijnspenning voor armenzorg.

De juiste functie/plaats voor deze penning is onbekend.

Brood of korenpenning ?

Materiaal: Lood.

Massa: 14,70 gram.
Diameter: 32 mm.
Datering: 1758
Plaats: z.pl. Onbekend.

Voorzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
Een samengebonden korenschoof.
Met een zeis naar links gewend.
Met daaronder het jaartal 1758.


Keerzijde: Binnen een gladde buitencirkel,
aan de bovenzijde, een stralende zon.
In vijf regels:
HET / ALGEMEEN / WELZYN / I NOVEM / BER

Een rekest van een bakkergilde uit 1758 van Leiden, maakt melding van het verval van broodbakkersneringen die te kampen hebben met werkloosheid.

" vermits den gemeenen arbeidsman die voorheen by florisanter tyden de aanzienlijkste consumptie in de broodbakkerijen hebben gemaakt, tegenwoordig by gebrek van de tot hun bestand vereyscht wordende winningen, zig in plaatze van met brood moeten tevreeden houden met andere gemeente spyze, inzonderheyd met de thans zo zeer in gebruik zijnde aardappelen "

Heeft de aardappelconsumptie, die toentertijd zijn opmars maakte in de steden hier gevolgen aan gehad ?

Stichting St-Christoffel 1622

Bodemvondst, Jee Bee.

Enkelzijdige penning "Stichting St-Christoffel" binnen Leiden.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Voorzien van een klop/bijmerk.

Materiaal: Lood.

Bewerking: Geklopt.

Massa: Onbekend.

Afmetingen: 25 mm. x 25 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.
Datering: 1622


Voorzijde: Gelegen op een vierkant veld, met afgeronde hoeken.

Binnen een parelcirkel en lijncirkel, het omschrift.

S . CHRISTOFFEL . 1622

In het veld een klop/bijmerk.

Binnen een schildvormige klop het cijfer

             3

Waardebepaling drie.

 

Keerzijde: Blanco.

 

 

Penning op Pieter Adriaansz. van de Werff.

Historiepenning op het overlijden van Pieter Adriaansz. van der Werff (1529-1604)

Burgemeester tijdens het beleg van Leiden, commisaris voor de proviandering van het leger.

Zeemmaker en bontwerker van beroep.

Materiaal: Tin. 

Massa: Onbekend.

Diameter: 48,8 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Graveur/ontwerper: Jan Smeltzing (1656-1693)
Datering: z.j. Ca. 1670-1693


Voorzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

De buste van Pieter Adriaansz. van der Werff naar rechts.

Kort haar, snor en kinbaard.

Een wambuis met platte plooikraag, gesloten met twee knopen.

Om de hals een lint, met ruitvormige hanger.

Omschrift:

PETRUS ADRIANI WERFIUS .  NAT : L : I529. OBIT I604 .

Onder de buste/borststuk , de naam van de ontwerper.

I : SMELTZING . F .

 

 

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

In zeven regels:

 Dit s VAN DE WERF die Leidsé held,

Diens ta(a)i geduld het spaans geweld

   Manmoedig keerde van de vesten.

   Als pest, en honger t hert bestreed,

   En t muitende volk geen uitstel leed,

          Bood hy syn vlees, en bloed

                       ten besten.

Boven de tekst, Een slang in cirkelvorm naar links die in eigen staart bijt.

Doorstoken met een palmtak en eikentak.

De takken amengebondenmet een lint.

Onder de tekst, stadspanorama van de stad Leiden.

Penning/loodje "Cijfers" (62)

Bodemvondst, Serge Meijers.

Geklopte enkelzijdige penning/loodje met cijfers.

De juiste functie/plaats/datering voor deze penning/loodje is onbekend.

Materiaal: Lood.

Massa: 15,51 gram.
Diameter: 39.22 mm. Dikte: 1.47 mm.
Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.
Plaats: z.pl. Leiden (?).

Voorzijde: Gelegen op het veld.

De ingeklopte cijfers 62

Onder de cijfers, in kruis-vorm geslagen cijfers 1 1

Keerzijde: Blanco.

Mogelijks tonen de gekruiste en ingeslagen cijfers 1,  de gekruiste sleutels voor uit het wapen van de stad Leiden.Bovendien zijn de cijfers 1 merkbaar kleiner van formaat dan de geslagen cijfers 62.

Daar deze penning/loodje werd teruggevonden in de regio Leiden, kan dit aannemelijk zijn.

Duinwater.

Enkelzijdige penning voor één emmer duinwater.

Materiaal: Zink.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Ca. 4,5 gram.

Diameter: Ø 35 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.
Datering: z.j. 1877


Voorzijde: Gelegen op het veld.

Twee gekruiste sleutels.

Naar het wapen van Leiden.

Ter weerszijden van de sleutels, de letters.

S / L

Keerzijde: Doordruk van de voorzijde.

Lit.: Collectie museum de Lakenhal, Inventarisnummer 758.1-758.26.

Allex Kussendrager, www.loodjes.nl Leiden. Penning voor een emmer duinwater.

Deel deze pagina

 

Zinken ronde en geklopte penning, ter waarde van 1 cent welke recht gaf op één emmer duinwater. 

 

 

Penning letters WLLB 1668 (33)

Bodemvondst, Defixio (BVW.nl).

Penning, "Letters" Leiden.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Geklopt met volgnummer.

Materiaal: Lood.

Bewerking: Gegoten.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 35 mm.

Aanmaakplaats:  Leiden.
Datering: 1668


Voorzijde: Binnen een parelcirkel/tulpenkrans.

Twee gekruiste sleutels, uit het wapen van de stad Leiden.

Boven de sleutels een rozet.

Onder de sleutels, twee plat gelegen voorwerpen.

Geklopt volgnummer.

       33

Keerzijde: Binnen een parelcirkel/tulpenkrans.

In drie regels.

       W

. L . L . B .

  . I668 .

Penning letters WLLB 1668

Bodemvondst, Artur Rutecki.

Penning, "Letters" Leiden.

De juiste functie van deze penning is niet gekend.

Uitgebroken pengat voor ophanging.

Materiaal: Lood.

Bewerking: Gegoten.

Massa: 23 gram.

Diameter: Ø 35 mm.

Aanmaakplaats:  Leiden.
Datering: 1668


Voorzijde: Binnen een parelcirkel/tulpenkrans.

Twee gekruiste sleutels, uit het wapen van de stad Leiden.

Boven de sleutels een rozet.

Onder de sleutels, twee plat gelegen voorwerpen.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel/tulpenkrans.

In drie regels.

       W

. L . L . B .

  . I668 .

Invoering van haardstedegeld 1666


Penning op de invoering van het haardstedegeld

in Leiden (Belastingheffing op stookplaatsen).


Materiaal: Messing.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 55 mm.

Aanmaakplaats: Leiden.

Graveur: Arend Smeltzing..

Datering: 1666


Voorzijde: Binnen twee lijncirkel,

waarin vier wapenschildjes het omschrift.

(De wapenschildjes van de Leidse burgemeesters, 

Willem Paedts, Johan Meerman, Remeus van Zanen

en Paulus van Swanenburch van Tetrode)

OPERÆ PRO / ARIS ET FOCIS /

PRÆSESTITÆ RED / HOSTIMENTVM /

Gelijkwaardige vergelding van de arbeid voor de

godsdienst en het vaderland gedaan.

Zittende op een stoel in een leefkamer,

een alchemist zich warmend bij een open haard.

Aan zijn voeten een kat, en houtskooltang.

Rechts een distileerkolf en een retort.



Keerzijde: Binnen een gladde cirkelrand/boord,

en parelcikel het omschrift.

ARGENTVM EX FVMO , NON ARS, 

SED OBSEQVIVM FECIT.

Niet de kunst, maar de gehoorzaamheid heeft

van de rook geld gemaakt.

Onder een gekroond wapen van de stad Leiden.

Gehouden door twee engelen.

Een banderol met het jaartal.

              A° J666

In zeven regels tekst:

      Wt roock de grootste ydelheyt

Dè Alchymmist geen loot kan trecken

     Maer yver en gehoorsaemheyt

 doet rook tot gout en silver strecke

  Daer yder aenspant met den raedt

        Is roock een goutmyn voor

                    den staedt.

Waaronder een stadsgezicht van Leiden.


Lit.: G. van Loon, Volume II, Beschryving der Nederlandsche historipenningen pag 538-539.


____________________________________________


Lutherse penning, Leiden.

Bodemvondst, Hylke Roorda.

Lutherse (armen) penning.

(Weeshuis Leiden, Lutherse gemeente ?)

Materiaal: Lood:tin legering.

Massa: 24,55 gram.

Diameter: 33 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een dubbele zeshoekige omlijsting.

Omschrift:

° LVYTERSE ° ARMEN

Centraal een klop G / 48

Keerzijde: Blanco.

Turf-penning, Leiden 1689

Bodemvondst,Edwin Der Nederlanden.

Turf-lood, Leiden.

Materiaal: Lood.

Massa: Onbekend.

Diameter: 45 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden.

Datering: 1689.

Voorzijde: Binnen een gekartelde rand.

Het wapen van de stad Leiden.

Ter weerszijden de letters B / G

Onder de sleutels, het jaartal 1689.

Mogelijks staat boven de sleutels, nog twee ingeslagen cijfers.

Keerzijde: Blanco.

Bron: Allex Kussendrager, Leiden (www.loodjes.nl)

Penning "Vuurslag", Leiden.

Bodemvondst, Pieter de Breuk.

Penning uit Leiden.

Voorzien van een klop (IC)

De juiste functie/datering/plaats is voor deze penning niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 5,82 gram.

Diameter: 19 mm. x 20 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Leiden (?).

Datering: z.j. Ca. midden 17e eeuw.

Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord.

Een fijne gladde cirkel.

In het veld, twee gekruiste sleutels.

Uit het wapen van Leiden, Pieterskerk Leiden ?

Tussen de baarden van de sleutels, 

een klop, binnen een cirkel de letters IC